Tổ Thiền Tông thứ 13: Ca-tỳ-ma-la
Tổ Ca-tỳ-ma-la – kapimala; 迦 毘 摩 羅
(Đầu thế kỷ thứ sáu sau Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập diệt).
oOo
Ngài người nước Hoa Thị, ban đầu học theo ngoại đạo, giỏi các pháp huyễn thuật, đồ chúng có đến ba ngàn. Khi đến so tài với Mã Minh, bị Tổ hàng phục, liền cùng đồ chúng phát tâm xuất gia. Tổ Mã Minh độ cho Ngài xuất gia, sau truyền tâm pháp.
Sau khi được truyền tâm pháp, Ngài đi giáo hóa khắp nơi. Lần lượt đến Tây Ấn, nơi đây có thái tử tên Vân-tự-tại rất ngưỡng mộ Ngài. Thái tử thỉnh Ngài và đại chúng vào cung cúng dường, Ngài từ chối bảo:
– Phật cấm Sa-môn không được gần gũi vua quan, những nhà có thế lực, nên tôi không dám nhận lời.
Thái tử bạch:
– Thưa Tôn Giả! Phía Bắc thành nầy có một hòn núi lớn, trong núi có hang đá yên lặng, bặt người thế tục, có thể ở nơi đó thiền định được. Tuy nhiên, trong đó có nhiều rắn và thú dữ, song tin tưởng đức cao dày của Tôn Giả sẽ chuyển hóa chúng.
Ngài nhận lời, cùng đồ đệ tiến thẳng đến núi ấy. Vừa đến núi nầy, quả gặp một con rắn lớn dài gần một dặm trợn mắt nhìn Ngài. Ngài vẫn đi thẳng không ngó đến nó. Ngài đi đến phía Nam chân núi, dừng nghỉ chỗ đất bằng, con rắn ấy đến quấn chung quanh Ngài, Ngài cũng chẳng đoái hoài, giây lát con rắn bò đi. Ngài tìm lại Chúng theo Ngài thì họ đã chạy tán loạn hết. Ngài một mình đi thẳng đến hang đá. Bỗng thấy một ông già mặc toàn đồ trắng đi ra chấp tay kính lễ Ngài, Ngài hỏi:
– Ông ở đâu?
Ông già thưa:
– Con xưa làm vị Tỳ-kheo, rất thích vắng lặng, bực người mới học đến hỏi, nhơn đó nổi sân; bởi duyên cớ ấy khi chết đọa làm thân rắn ở trong hang nầy, đến giờ đã ngàn năm. Vừa gặp Tôn Giả là bực thánh đức nên ra kính lễ.
Ngài hỏi:
– Núi nầy còn có người nào ở nữa chăng? Và họ theo đạo nào? Ngươi chỉ cho ta biết.
Ông già thưa:
– Cách đây mười dặm về phía Bắc có một tàng cây thật to, dưới tàng cây có năm trăm vị nhân tài ẩn dật, vị lãnh tụ hiệu là Long Thọ, thường vì Chúng nói pháp, con cũng thường đến nghe.
Ngài chờ đồ chúng tụ hội, cùng họ tiến đến phía Bắc. Vừa đến cây to, quả nhiên Long Thọ ra nghinh tiếp Ngài. Long Thọ vui vẻ đảnh lễ thưa Ngài:
– Chỗ núi sâu vắng vẻ, nơi hang ổ của thú dữ, đại đức chí tôn sao thương xót đến đây?
Ngài đáp:
– Ta không phải chí tôn, đến để phỏng vấn hiền giả.
Long Thọ lặng thinh thầm nghĩ: Tôn Giả nầy được tánh quyết định, đạo nhãn đã sáng chưa? Phải là người đại thánh, thừa kế chơn tông chăng?
Ngài biết liền bảo:
– Tuy tâm niệm của ngươi, ta đã biết rồi, chỉ cần xuất gia, lo gì ta chẳng phải thánh?
Bấy giờ Long Thọ sám hối tạ tội. Ngài độ cho xuất gia.
Một hôm, Ngài gọi Long Thọ lại bảo:
– Nay ta đem đại pháp nhãn tạng của Như Lai trao cho ngươi, ngươi phải truyền nối chớ dứt. Nghe ta nói kệ:
Phi ẩn phi hiển pháp
Thuyết thị chơn thật tế
Ngộ thử ẩn hiển pháp
Phi ngu diệc phi trí.
Dịch:
Pháp không ẩn không hiển
Nói là mé chơn thật
Ngộ pháp ẩn hiển nầy
Chẳng ngu cũng chẳng trí.
Truyền pháp xong, Ngài trình thần biến rồi tịch diệt. Long Thọ và đồ chúng hỏa táng thân Ngài, lượm Xá-lợi xây tháp cúng dường./.
Xem danh sách truyền thừa và di ảnh 33 vị Tổ Thiền Tông
Xem sử liệu Tổ Thiền Tông thứ 14