Một sự kiện xảy ra hôm 2.9.2013 đã làm râm ran dư luận và gây bất mãn cực độ trở thành sự công phẩn trong cả cộng đồng chứ không chỉ riêng các bậc Phụ Huynh Học Sinh (mà Phụ Huynh Học Sinh thì dĩ nhiên chiếm phần rất lớn nếu không nói là phần lớn nhất trong  cộng đồng) liên quan đến vai trò, phương pháp và ý thức giáo dục lớp Đồng Niên mà Huynh Trưởng GĐPT chúng ta cần suy gẫm.

“Cú shock” nóng này thuộc phạm vi giáo dục nên thiết nghĩ quý anh chị Trưởng của Gia Đình Phật Tử – những người mà Phụ Huynh Đoàn Sinh thường trìu mến xem là những nhà giáo dục, và chúng ta cũng xác định thế – cần tham khảo một cách triệt để nghiêm chỉnh ở nhiều khía cạnh để tư duy và thực hành trong sự nghiệp phụng sự đàn em mà quý anh chị đã phát nguyện. Nói một cách bình dân, nôm na dễ hiểu, thì chúng ta đọc để học và để dạy, xem như một món tư lương kinh nghiệm cho nghề làm Trưởng.

Riêng Thư Viện GĐPT chỉ giúp quý anh chị bằng cách truyền tải nguyên văn thông tin mà không kèm bình luận hay nhận xét gì thêm, vì sau khi đọc 2 tiêu đề “khủng khiếp” và nội dung trong bài “còn khủng khiếp hơn nữa”, hẳn quý anh chị sẽ thấy rằng chúng tôi có bình luận thêm cũng chỉ là… thừa!

BBT Thư Viện GĐPT

Cần quái gì cái công bằng gớm ghiếc ấy!

Một câu chuyện có thật ở Hà Nội, trường mầm non nọ thu 40.000 đồng/học sinh để tổ chức cho các cháu xem xiếc, nhưng vì không phải tất cả cùng đóng nên các cô bắc loa yêu cầu cháu nào không đóng tiền thì phải ngồi trong lớp. Và những đứa trẻ đã khóc…

Nguyên văn câu chuyện được một vị phụ huynh kể trên trang mạng xã hội thế này: “Nhân kỷ niệm ngày 2.9, Trường Mầm Non T.M – A (Hà Nội) tổ chức cho các con xem xiếc tại sân trường. Chi phí phải đóng của mỗi con là 40.000 đồng. Phụ huynh các bạn nhỏ hồ hởi đóng góp cho con. Sáng 30.8, đoàn xiếc về trường, nhạc tưng bừng phấn khởi.

Từ phòng Giám Hiệu, tiếng cô giáo trên loa tròn vành rõ chữ: A-lô! A-lô! Đề nghị các vị phụ huynh cho con khẩn trương vào trường ổn định chỗ ngồi vì đã sắp đến giờ biểu diễn. Để công bằng cho các em đã đóng tiền, đề nghị những em chưa đóng tiền ngồi nguyên trong lớp học không được ra sân.

Thảng thốt nghe đâu đó tiếng khóc, tiếng sụt sịt, tiếng xì mũi, tiếng nấc của những đứa trẻ mà bản thân chúng nó không hiểu sao bố mẹ không đóng nổi cho nó bốn chục ngàn…”.

Tôi đã khóc khi biết câu chuyện này. Thật khó hình dung một ứng xử tàn nhẫn và lạnh lùng như thế lại xảy ra trong một trường mầm non ngay giữa thủ đô. Nó cho thấy trong nhà trường bây giờ, nhiều thầy cô, những bậc được tôn kính gọi là “kỹ sư tâm hồn” đã trở thành cái máy thật rồi. Những cỗ máy không có trái tim, vì nếu là người, ai lại làm như thế.

Tôi đặt ra trường hợp thế này, để thuê đoàn xiếc về trường biểu diễn cho trẻ xem, cần một số tiền là A, mặc dù không phải tất cả phụ huynh đều đóng tiền cho con (vì nhiều lý do, có thể quên, hoặc gia đình không có điều kiện) nhưng trường cũng vẫn thu đủ số tiền là A. Bởi bằng chứng là vẫn có đoàn xiếc về trường diễn. Vậy thì tiếc gì một chỗ ngồi mà không cho tất cả con trẻ đều được ra xem?

Nếu đó là những giáo viên có tình người, tất cả các cháu đều được mời ra xem xiếc, mà không cần phải có một thông báo gì hết. Còn giả sử, có máy móc một tí, các cô vẫn có thể nói với các con rằng: “Mặc dù có những bạn không đóng tiền, nhưng các bạn khác đã đóng đủ tiền để cho tất cả các con được xem xiếc hôm nay. Các con hãy vỗ tay cảm ơn các bạn mình vì điều đó và nhớ rằng, trong cuộc sống, chia sẻ với người khác, niềm vui và hạnh phúc sẽ nhân lên”.

Vậy mà cả hai trường hợp đáng lẽ xảy ra đã không xảy ra, chỉ có một thông báo lạnh lùng: “Để công bằng cho các em đã đóng tiền, đề nghị những em chưa đóng tiền ngồi nguyên trong lớp học không được ra sân”. Than ôi! Công bằng nào ở đây? Những đứa trẻ như búp non, vắt mũi còn chưa sạch thì chúng cần quái gì cái thứ công bằng gớm ghiếc xấu xí đó của người lớn?

Tôi cứ hình dung ra hoàn cảnh những đứa bé bị nhốt trong lớp học vào cái buổi diễn xiếc ấy mà thấy lòng đau thắt. Chúng khóc, hẳn nhiên rồi! Làm sao những đứa bé non nớt ấy không khóc cho được khi thấy các bạn bè hò reo vui vẻ ngoài sân, còn chúng thì phải ngồi ở đây. Đứa bé bỏng chưa hiểu chuyện thì ngơ ngác, đứa lớn hơn một chút sẽ biết, vì cha mẹ chúng đã không nộp 40.000 đồng. Chao ôi! có khi nào đồng tiền bốc mùi tanh lạnh như lúc này không?

Mục đích cao cả nhất của giáo dục, theo tôi không phải kiến thức, mà là sự khai phóng và giúp con người ta hiểu thế nào là lòng nhân ái. Vậy mà trong nhà trường này, ở cấp học mà đối tượng học trò cần nâng niu nhất, lại ứng xử theo kiểu “tiền trao cháo múc”, ráo hoảnh lạnh lùng! Có tiền thì được phục vụ, còn không tiền thì xin mời nghỉ cho khỏe.

Những đứa bé ấy, lớn lên sẽ nghĩ gì, sẽ học được gì từ bài học đắt giá mà các giáo viên đã dạy cho chúng, rằng trong cuộc đời này, chỉ có đồng tiền là tối thượng, còn lại tất cả đều vô nghĩa mà thôi.

Sự vô cảm chưa lúc nào lại tràn ngập khắp nơi trong xã hội này, đến mức có cảm giác, nhiệt độ dòng máu nóng ấm chảy trong cơ thể chúng ta, cứ mỗi ngày, mỗi ngày lại nguội đi một chút. Thấy người cơ nhỡ hoạn nạn không chút xót thương, thấy người làm một việc tốt lành tử tế thì ngay lập tức nghi ngờ, không biết nó có định bẫy gì mình không. Nhiều người trong chúng ta đang dần dần hóa đá mà không biết.

Câu chuyện về buổi xem xiếc trong trường mầm non này, tôi ước sao có thể đến được với các vị lãnh đạo của Sở Giáo Dục & Đào Tạo Hà Nội, không phải để truy ra trường nào mà phê bình, trừng phạt. Chỉ cần các vị lấy đó làm một trường hợp cụ thể để cho các giáo viên thảo luận cùng nhau, chúng ta ứng xử như vậy đã đúng với tư cách của những người đang làm trong môi trường giáo dục, trồng người hay chưa? Chắc sẽ có ích cho các thế hệ tương lai nhiều lắm đấy!

Cái khó nhất và cần phải hướng tới trong xã hội này, không phải là một cuộc sống ngày càng no đủ, sung sướng phủ phê hơn mà chính là những ứng xử nhân văn, là tình người. Thiếu nó, mọi thứ vật chất chỉ là của phù vân bèo trôi nước nổi.

MY AN – Đất Việt

Nhiều phụ huynh đã bật khóc, thảng thốt lo lắng cho lương tâm, đạo đức của các nhà giáo đang bị cạn đáy sau khi đọc bài viết “Cần quái gì cái công bằng gớm ghiếc ấy” được đăng tải trên báo Đất Việt. Trong khi Bộ Giáo Dục & Đào Tạo đang rốt ráo, quyết tâm bước vào trận đánh lớn, trận đánh này theo Bộ Trưởng Bộ Giáo Dục & Đào Tạo chính là “Đề án đổi mới toàn diện giáo dục”. Ngành giáo dục đã rất tâm huyết, coi đó như một công trình trí tuệ tập thể và khẳng định khi bước vào trận đánh này phải cần sự quyết tâm của cả tướng lĩnh và binh lính, dù có phải chấp nhận hy sinh.

Nhưng điều mà dư luận chờ đợi, chính là sự quyết tâm và mục tiêu mà Bộ Giáo Dục & Đào Tạo đã đặt ra. Như Bộ Trưởng Phạm Vũ Luận đã nói, ông không nghiêng về câu chữ mà ông lựa chọn việc đào tạo giáo viên. Bởi theo ông, đó mới chính là “máy cái” tạo ra những sản phẩm con người mới cho xã hội. Khó khăn là thế, quyết tâm là thế nhưng con người mới mà giáo dục sẽ cho ra lò không chỉ đạt chuẩn về tri thức, khả năng sáng tạo, ứng dụng kiến thức vào thực tế… mà phải có lương tri, lương tâm tốt đẹp.

Công bằng là phải có tiền?

Bộ trưởng nói đúng, người thầy chính là “máy cái” tạo ra những sản phẩm khai sáng, hình thành nhân cách của một con người. Vậy mà, đâu đó còn có những câu chuyện về sự “công bằng gớm ghiếc”, “mua phiếu vào chơi trung thu”… đã sớm dạy cho những đứa trẻ nhận thức rõ về giá trị của đồng tiền, sự công bằng xã hội là phải có tiền, còn tình người chả là cái gì!

Câu chuyện tại trường mầm non T.M – A (Hà Nội) tổ chức cho các con xem xiếc tại sân trường nhân kỷ niệm 2/9, nhưng chỉ có các con đóng tiền mới được ra xem còn những con không đóng tiền thì phải ngồi im trong lớp.

Tiếng loa phóng thanh phát ra từ phòng Giám Hiệu “Để công bằng cho các em đã đóng tiền, đề nghị những em chưa đóng tiền ngồi nguyên trong lớp học không được ra sân”.

Chao ôi! các vị Giám Hiệu có nghe tiếng con trẻ sụt sịt, tiếng xì mũi, tiếng nấc của những đứa trẻ mà bản thân chúng không hiểu sao bố mẹ lại không đóng nổi 40.000 đồng để chúng cũng được ra xem.

Nhiều phụ huynh khi đọc được thông tin này đã phải thảng thốt lo lắng cho lương tâm, đạo đức của các nhà giáo đang bị cạn đáy. Họ mong mỏi câu chuyện này đến được với ngành giáo dục, họ mong muốn coi đó là bài học đau lòng để ngành không bao giờ mắc phải nữa.

Nhưng từ câu chuyện “Trường công chất lượng cao, thu học phí cao” hình thành ngay giữa thủ đô đã dạy cho học sinh cách phân biệt đẳng cấp giàu nghèo, là đẳng cấp phải phụ thuộc vào túi tiền của phụ huynh thì sự mong mỏi này liệu có thay đổi được gì không?

“Nếu quả đúng như vậy thì đạo đức lương tâm nhà giáo ở đây đã cạn đáy rồi! Mong rằng, Sở Giáo Dục & Đào Tạo Hà Nội hãy nêu trường hợp này ra tại các buổi tổng kết về giáo dục để nhắc nhở và coi đây là một bài học đau lòng mà các nhà giáo dục không bao giờ mắc phải”, phụ huynh Phạm Xuân Phụng trăn trở.

Phụ huynh Cường tỏ ra lo lắng một khi cái định kiến, suy nghĩ kia của những thầy cô giáo được reo rắc vào đầu những đứa trẻ thì hậu quả thật khôn lường: “Đồng ý rằng các phụ huynh vì nhiều lý do mà không đóng tiền, nghĩa là xác định con họ không cần xem. Nhưng vấn đề ở đây là ảnh hưởng tâm lý của trẻ. Không lẽ cả nhà trường từ hiệu trưởng đến giáo viên không ai ý thức được hậu quả của tình huống kia? Có ra chợ hỏi bà bán rau, bán thịt người ta cũng biết rằng làm thế là không hợp lý, là tạo nên sự phân hóa, là gieo vào đầu trẻ con cái mầm mống rằng tiền là tất cả, còn tình người chẳng là cái gì.

Chính vì cái tầm hạn hẹp của đầu óc những người được gọi là giáo viên kia đã gây ra tình huống như thế, vì chắc chắn rằng không bao giờ có đủ 100% học sinh đóng tiền để xem xiếc cả, thế nên tình huống trên sẽ xảy ra. Nếu tiên liệu được và có phương án xử lý trước thì chuyện đáng xấu hổ trên cũng đã không xảy ra. Buồn thay cho cái ‘mác’ giáo viên được gắn lên những con người đầu óc ngắn mà tình người thì thiếu thốn!”.

Xã hội phải giành giật, dẫm đạp lên nhau mới có niềm vui?

Trong khi các nước trên thế giới họ coi bậc học mẫu giáo, mầm non là cấp học được ưu tiên đặc biệt. Ngay từ 2-3 tuổi trẻ con Nhật Bản đã được rèn luyện tính tự lập và học nhiều lễ nghĩa. Học sinh được học rất kỹ trong nhà trường về sự chia sẻ với cộng đồng, tình yêu thương con người từ chính những hành động cụ thể thì câu chuyện của phụ huynh Võ Chí Trung lại đang chứng minh điều ngược lại: “Một câu chuyện tương tự: Ngày tết Trung Thu, P. 27 – Q. Bình Thạnh có thông báo cho các cháu thiếu nhi trong phường tổ chức chơi Trung Thu do phường tổ chức. Tôi chuẩn bị lồng đèn cho 2 cháu trong sự vui mừng hí hửng của tuổi thơ, nhưng khi ra đến nơi thì được thông báo chỉ có các cháu có phiếu mới được vào; cả một phường phát được hơn 20 phiếu và cũng chẳng được thông báo nhận phiếu…? Phải dẫn các cháu về trong tiếng trống rộn ràng rước đèn Trung Thu hôm ấy, tôi thấy sao cái xã hội này lại tạo ra những điều vô cảm như thế, vô hình chung cái xã hội này dạy cho các cháu sau này phải giành giật đạp lên nhau thì mới có niềm vui!…”.

Câu chuyện về “sự công bằng gớm ghiếc” và câu chuyện “phiếu chơi Trung Thu” đã khiến độc giả Nguyen Long thốt lên đầy xót xa: “Những đứa bé ấy, lớn lên sẽ nghĩ gì, sẽ học được gì từ bài học đắt giá mà các giáo viên đã dạy cho chúng, rằng trong cuộc đời này, chỉ có đồng tiền là tối thượng, còn lại tất cả đều vô nghĩa mà thôi”… “Sự vô cảm chưa lúc nào lại tràn ngập khắp nơi trong xã hội này, đến mức có cảm giác, nhiệt độ dòng máu nóng ấm chảy trong cơ thể chúng ta, cứ mỗi ngày, mỗi ngày lại nguội đi một chút”… Chúng ta đã để cho hệ thống giáo dục con người của chúng ta tụt dốc thảm hại… Lần đổi mới giáo dục một cách căn bản, toàn diện này, theo tôi phải chấn hưng giáo dục tự việc giáo dục nhân cách con người, chứ không phải chỉ chăm chăm vào những chuyện tiểu tiết trên ngọn cây như “có thi hay không thi?…”, “dạy học theo công nghệ nào?…”

Lo lắng, hoài nghi, độc giả Hải Bằng chia sẻ: “Đây là kết quả của chương trình cải cách giáo dục toàn diện của Bộ Giáo Dục & Đào Tạo đó sao? Chỉ chạy theo tiền, tôi thấy càng ngày nó càng làm cho học sinh thêm chán nản, mệt mỏi, căng thẳng thêm thôi, rồi sau này chúng ta sẽ có những con người tương lai của đất nước như thế nào? Trở nên vô cảm và quên đi truyền thống văn hóa mà chỉ lo kiếm tiền thôi sao?

Lỗi của giáo dục?

Không phải ngẫu nhiên, bà Phó Chủ Tịch nước Nguyễn Thị Doan cũng bày tỏ sự lo ngại và nhấn mạnh “việc đào tạo giáo dục đạo đức cho học sinh đang không được coi trọng”.

Giáo sư Hoàng Xuân Sính, một trong những chuyên gia hàng đầu về giáo dục cũng khá lo ngại về vấn đề đạo đức trong học đường hiện nay. Bà cho rằng, trong 12 năm học từ tiểu học đến hết THPT, các trường chỉ làm được việc trang bị kiến thức cho học sinh. Còn trang bị những đức tính con người hầu như bị bỏ ngỏ.

Đừng hỏi tại sao, giờ ra đường con trẻ không biết chào hỏi, ông bà, người lớn tuổi; ăn cơm không biết mời: sống ích kỷ, nói tục…

Dạy trẻ thẳng thắn, tự lập, không dựa dẫm là đúng nhưng không phải cách dẫm đạp để có được niềm vui, coi đồng tiền là thượng tôn, có tiền là có tất cả. Dạy trẻ phải xuất phát từ tình thương yêu, từ trái tim, tâm hồn trong sáng chứ không phải chỉ là những cỗ máy không có trái tim, giả tạo.

Chắc hẳn kết quả này không phải là mong muốn của ngành giáo dục cũng như Bộ Trưởng Bộ Giáo Dục & Đào Tạo. Đề án cải cách giáo dục chắc cũng không hướng tới một mục đích là đào tạo ra những cỗ máy chỉ biết kiếm tiền.

Nhưng trước những câu chuyện vẫn hàng ngày hiện hữu, việc người ta đổ lỗi cho ngành giáo dục là điều dễ hiểu.

Độc giả Đoàn Ngọc Tuấn cho rằng “Đây chính là sản phẩm của ngành giáo dục“.

Còn độc giả Hồ Quốc Lập thì gay gắt hơn: “Đây là hậu quả của cải cách giáo dục mà Bộ Giáo Dục khởi xướng. Bộ Giáo Dục quá kém vì không làm tròn trách nhiệm, đặc biệt là giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó “lá lành đùm lá rách”, ” tương thân tương ái”… mà chúng ta đang có gắng giữ gìn trước mặt trái của nền kinh tế thị trường. Thế mà ngành giáo dục đang cố gắng tạo những con người cho thế hệ mai sau trở thành những chiếc máy kiếm tiền giống như những thầy cô giáo nêu trên”.

LAM LAM – Người Việt

* Các danh tánh trong bài đã được thay đổi.