Lịch sử:
Ngày Quốc Tế Phụ Nữ là thành quả đấu tranh lâu dài và lặng lẽ của hàng triệu phụ nữ trên thế giới. Trước đây do tư tưởng trọng nam khinh nữ, nên phận làm nữ chịu nhiều thiệt thòi nhất hàng thế kỷ. Lịch sử đấu tranh mới chỉ bắt đầu từ thời kỳ Hy Lạp cổ đại, Lysistrata đã khởi đầu một cuộc biểu tình của nữ giới yêu cầu chấm dứt chiến tranh.
Lịch sử của ngày Quốc Tế Phụ Nữ bắt đầu từ năm 1857 đến 1911.
- Ngày 8 tháng 3 năm 1857, các công nhân ngành dệt chống lại những điều kiện làm việc khó khăn và tồi tàn của họ tại thành phố New York: 12 giờ làm việc một ngày. Hai năm sau, cũng trong tháng 3, các nữ công nhân Hoa Kỳ trong hãng dệt thành lập công đoàn (syndicat) đầu tiên đã được bảo vệ và giành được một số quyền lợi.
- 50 năm sau, ngày 8 tháng 3 năm 1908, 15.000 phụ nữ diễn hành trên các đường phố New York để đòi được giảm giờ làm việc, lương cao hơn và hủy bỏ việc bắt trẻ con làm việc. Khẩu hiệu của họ là “Bánh mì và Hoa hồng” (Bread and Roses). Bánh mì tượng trưng cho bảo đảm kinh tế gia đình, hoa hồng tượng trưng cho đời sống tốt đẹp hơn. Sau đó, Đảng Xã Hội Hoa Kỳ tuyên bố Ngày Quốc Tế Phụ Nữ là ngày 28 tháng 2 năm 1909.
- Trong Hội Nghị Phụ Nữ do Quốc Tế thứ II (Quốc Tế Xã Hội Chủ Nghĩa) tổ chức ngày 8 tháng 3 năm 1910, 100 đại biểu phụ nữ thuộc 17 nước đòi quyền bầu cử cho phụ nữ. Chủ tịch là Clara Zetkin, phụ nữ Đức, đã đề nghị chọn một ngày quốc tế phụ nữ để nhớ ơn những phụ nữ đã đấu tranh trên toàn thế giới. Hội nghị đã chọn ngày 8 tháng 3 làm Ngày Quốc Tế Phụ Nữ.
- Năm 1911, ngày Quốc Tế Phụ Nữ được đánh dấu lần đầu tiên (19 tháng 3) ở Áo, Đan Mạch, Đức và Thụy Sĩ, đã được hơn một triệu người tham gia.
- Ngày 25 tháng 3 năm 1911, 145 nữ công nhân, phần lớn là di dân người Ý và người Do Thái của hãng Triangle Shirtwaist Company tại thành phố New York đã chết trong một vụ cháy trong xưởng dệt. Họ không có ngõ thoát ra ngoài được, cửa xưởng đã được khóa chặt để công nhân không được ra ngoài trước khi hết giờ làm việc (điều này đã thúc đẩy việc sửa đổi luật lệ lao động). Có khoảng 80.000 người diễn hành trong các đường phố đễ đưa đám tang lớn của 145 nạn nhân chết cháy.
- Năm 1912, 14.000 công nhân hãng dệt đình công và hét vang: “Better to starve fighting than starve working” (Chết đói vì chiến đấu hơn là chết đói vì làm việc). Nữ công nhân đình công 3 tháng.
- Năm 1912, nhà thơ Hoa Kỳ James Oppenheim (1882-1932) viết bài thơ Bread and Roses sau lần diễn hành 14.000 công nhân và đình công tại Lawrence, Massachusetts. Sự can đảm của họ đã tạo cảm hứng cho bài Bread and Roses, James Oppenheim thường đi hát trong ngày Quốc Tế Phụ Nữ.
- Ngày 8 tháng 3 năm 1914, phụ nữ Đức đòi quyền bầu cử nhưng đến ngày 12 tháng 10 năm 1918 mới được chấp thuận.
- Ngày 23 tháng 2 năm 1917 theo lịch Nga, nhằm ngày 8 tháng 3 dương lịch, với 2 triệu binh lính Nga đã chết trong chiến tranh, các phụ nữ Nga đã ra đường biểu tình đình công, đòi bánh mì và đòi trả chồng con họ trở về từ chiến trận. Cuộc đình công này đã khiến hoàng đế Nikolai II phải thoái vị và góp phần rất lớn vào cuộc cách mạng tháng 10 ở Nga.
- Ngày 21 tháng 4 năm 1944, Quốc hội Pháp chấp nhận quyền bầu cử cho phụ nữ Pháp. Phụ nữ Pháp đã đi bầu Hội Đồng Thành Phố lần đầu tiên vào ngày 20 tháng 4 năm 1945. Trong lúc đó đàn ông Pháp đã được đi bầu từ năm 1848, tức là từ một thế kỷ trước.
- Ngày 8 tháng 3 năm 1948, tại nước Pháp, 100.000 phụ nữ đã tổ chức một cuộc diễn hành tại Paris, từ Place de la République đến tượng Jeanne d’Arc.
- Từ năm 1950 tại Việt Nam Cộng Hòa, vào ngày 6 tháng 2 âm lịch mỗi năm đều có tổ chức ngày “lễ kỷ niệm Hai Bà Trưng” ở Sài Gòn, và sau đó đã dùng ngày lễ này làm ngày Phụ Nữ. Mỗi năm dều chọn một nữ sinh trường Trưng Vương và một nữ sinh trường Gia Long (các trường Nữ Trung Học nỗi tiếng) đóng vai Hai Bà Trưng ngồi trên bành voi trong dịp cử hành lễ.
- Năm 1971, Thụy Sĩ chấp nhận quyền bầu cử cho phụ nữ.
- Ngày 8 tháng 3 năm 1975, Liên Hiệp Quốc bắt đầu chú ý và tổ chức ngày Quốc Tế Phụ Nữ.
- Năm 1977, nghĩa là hai năm sau Năm Quốc Tế Phụ Nữ, Liên Hiệp Quốc quyết định mời các nước dành một ngày để nói lên quyền lợi của người phụ nữ và hòa bình thế giới. Và ngày 8 tháng 3 được chọn để trở thành ngày lễ chung cho nhiều quốc gia trên thế giới.
Hiện nay ngày Quốc Tế Phụ Nữ vẫn được xem là ngày lễ chính thức tại những nước: Angola, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Macedonia, Moldova, Mông Cổ, Nga, Tajikistan, Ukraina, Uzbekistan, Việt Nam. Trong những xã hội này, đàn ông tặng hoa và quà cho những người phụ nữ trong đời của họ như mẹ, vợ, bạn gái… Tại một số nơi, nó cũng được xem tương đương với Ngày Của Mẹ (Mother’s Day).
Ngày Liên Hiệp Quốc Vì Nữ Quyền Và Hòa bình Quốc Tế
Năm 1975, trong Năm Quốc Tế Phụ Nữ (International Women’s Year), Liên Hiệp Quốc bắt đầu kỷ niệm ngày Quốc Tế Phụ Nữ vào ngày 8 tháng 3. Hai năm sau, vào tháng 12 năm 1977, Đại hội đồng Liên Hiệp quốc đã thông qua một nghị quyết công bố Ngày Liên Hiệp Quốc Vì Nữ Quyền Và Hòa Bình Quốc Tế (United Nations Day for Women’s Rights and International Peace) và khuyến nghị các quốc gia thành viên tổ chức ngày hành động, phù hợp với truyền thống lịch sử và văn hóa của họ. Trong phần diễn giải quyết định, Đại Hội công nhận vai trò của phụ nữ trong các nỗ lực hòa bình, phát triển; kêu gọi chấm dứt phân biệt đối xử; tăng hỗ trợ cho sự tham gia đầy đủ và bình đẳng của phụ nữ.
Hoạt động kỷ niệm
Tại một số quốc gia, ngày Quốc Tế Phụ Nữ được kỷ niệm bằng những hoạt động liên hoan, diễu hành đòi quyền bình đẳng với nam giới ở các mức lương; ở cơ hội giáo dục đào tạo; và thăng tiến trong nghề nghiệp hay điều kiện an sinh xã hội, nói chung là những vấn đề thực tiễn. Ngày này, thường phụ nữ châu Âu và Bắc Mỹ từ chối nhận hoa, vì xem đó là một dấu hiệu không bình đẳng và chỉ có tính cách hình thức.
Ở Việt Nam, ngày này thường là ngày phái nam chiều phụ nữ, tặng hoa, quà, nhưng ít nói đến chuyện bình đẳng giới bền vững, lâu dài. Ngày 8 tháng 3 được tổ chức ở các cơ quan, đoàn thể… nơi có phụ nữ làm việc và tham gia, người phụ nữ được tặng hoa (hoa hồng được dùng để tặng phụ nữ trong ngày nhiều nhất) và tặng quà.
Bài hát của ngày Quốc tế Phụ nữ
Tiếng Anh: Bread and Roses
As we go marching marching in the beauty of the day
A million darkened kitchens, a thousand mill lots gray
Are touched with all the radiance that a sudden sun discloses
For the people hear us singing: bread & roses, bread & roses!
As we go marching, marching, we battle too for men
For they are women’s children & we mother them again
(For men can ne’er be free til our slavery’s at an end)
Our lives shall not be sweated from birth until life closes
Hearts starve as well as bodies, give us bread but give us roses
As we go marching, marching, unnumbered women dead
Go crying thru our singing their ancient call for bread
Small art & love & beauty their drudging spirits knew
Yes it is bread we fight for, but we fight for roses too
As we go marching, marching, we bring the greater days
The rising of the women means the rising of the race
No more the drudge & idler, ten that toil where one reposes
But a sharing of life’s glories – bread & roses, bread & roses!
James Oppenheim
Tiếng Đức: Brot und Rosen
Wenn wir zusammen gehen, geht mit uns ein schöner Tag, durch all die dunklen Küchen und wo grau ein Werkshof lag, beginnt plötzlich die Sonne uns’re arme Welt zu kosen, und jeder hört uns singen: Brot und Rosen. Brot und Rosen!…
Wenn wir zusammen gehen, kommt mit uns ein bess’rer Tag.
Die Frauen, die sich wehren, wehren aller Menschen Plag.
Zu Ende sei: daß kleine Leute schuften für die Großen.
Her mit dem ganzen Leben: Brot und Rosen! Brot und Rosen!
Tiếng Pháp: Du Pain et des Roses
Refrain:
(Du pain et des roses
Pour changer les choses
Du pain et des roses)
Du pain et des roses
… (bla bla bla)
Du pain et des roses
Il nous faut des roses
Un souffle une pause
Il nous faut du pain
Donnons-nous la main
Nous sommes plus grandes
Que ce qu’il vous semble
Nous voulons la paix
Pour ce monde qu’on a fait
Du pain et des roses
Pour qu’on se repose
Du pain et des roses
Trouvons des trouvailles
Pour que l’on travaille
Guettons les ghettos
Nous sommes égaux
Blanches, blondes et brunes
Nous voulons la lune
Rousses, grises et noires
Nous parlons d’espoir
Ces enfants qu’on aime
Ne sont pas des graines
Qu’on sème à tout vent
Au hasard du temps
Brûlez d’amour fou
Portez-les en vous
Comme un coeur battant
Jamais assez grand
Il nous faut des roses
Un souffle une pause
Il nous faut du pain
Donnons-nous la main
La terre est une femme
Entendez nos âmes
Ne soyez pas sourtd
Nous parlons d’amour.
Theo Bách Khoa Toàn Thư Wikipedia
