THỐNG NHẤT GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
oOo
ÔN CỐ TRI TÂN
Do sự tự phát, nên bước đầu Gia Ðình Phật Tử không có kế hoạch, chương trình; sơ khởi phát sinh từ trong sinh hoạt lễ nhạc Phật Giáo dưới sự hướng dẫn của Nhạc sĩ Bửu Bác thành Ðồng Ấu Phật Giáo; rồi từ trong sinh hoạt của gia đình Bác sĩ Lê Ðình Thám, hình thành Gia Ðình Phật Hóa Phổ; từ đó lan rộng ra các Khuôn hội thành phố Huế, rồi đến các Tỉnh hội thuộc Hội An Nam Phật Học Trung Việt[1]… Cái nôi của Gia Ðình Phật Hóa Phổ đã chật hẹp, nên năm 1943 Ban Ðiều Hành Gia Ðình Phật Hóa Phổ đã được thành lập gồm có:
- Phụ trách tổng quát: Phạm Hữu Bình.
- Phụ trách hoạt động thanh niên: Tráng Thông.
- Phụ trách thông tin đối ngoại: Ðinh Văn Vinh.
- Phụ trách giáo lý cấp sơ đẳng: Ðinh Văn Nam (sau này là HT. Thích Minh Châu).
- Phụ trách ca vũ nhạc: Lê Bối.
- Phụ trách tổ chức đội hình, cắm trại, đại lễ: Nguyễn Hữu Quán.
Rồi Đệ Nhị Thế Chiến xảy ra tại Việt Nam năm 1945, Gia Ðình Phật Hóa Phổ ngưng sinh hoạt; cho đến khi hồi cư, Gia Ðình Phật Hóa Phổ tái hoạt động, tổ chức Ðại Hội Huynh Trưởng tại trường Thanh Long, đường Huỳnh Thúc Kháng ở Huế từ ngày 26 đến ngày 28-5-1947, đã bầu Ban Hướng Dẫn Lâm Thời Gia Ðình Phật Hóa Phổ thuộc Hội Phật Giáo Việt Nam Trung Phần[2] như sau:
- Ban Cố Vấn Giáo Lý:
Chư tôn đức: Thích Minh Châu, Thích Thiên Ân, Thích Ðức Tâm, Thích Chân Trí. - Trưởng Ban Hướng Dẫn: Anh Võ Ðình Cường.
- Phó Ban phụ trách Thanh, Thiếu Niên: Anh Phan Cảnh Tuân.
- Phó Ban phụ trách Thanh, Thiếu Nữ: Chị Hoàng Thị Kim Cúc.
- Trưởng Ban Văn Mỹ Nghệ: Nhạc sĩ Nguyễn Hữu Ba và Anh Tống Hồ Cầm.
- Trưởng Ban Chuyên Môn: Anh Tráng Thông và Anh Lê Bối.
Dần dần Gia Ðình Phật Hóa Phổ lan rộng ra Bắc, vào Nam… nên Ðại Hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Hóa Phổ của 9 Tỉnh hội An Nam Phật Học Trung Việt[1] được tổ chức vào các ngày 24, 25 và 26 tháng 4 năm 1951 tại chùa Từ Ðàm có sự tham dự của một phái đoàn Gia Ðình Phật Hóa Phổ miền Bắc, đã cải danh Gia Ðình Phật Hóa Phổ thành Gia Ðình Phật Tử (GĐPT), thuộc Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam[3].
Tổng Hội có 6 Tập đoàn Phật Giáo, đó là 3 TẬP ĐOÀN TĂNG GIÀ Bắc, Trung, Nam và 3 TẬP ĐOÀN CƯ SĨ Bắc, Trung, Nam. Cho đến năm 1960 có 4 Tập đoàn trong Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam có tổ chức Gia Ðình Phật Tử và có 4 Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử. Ðó là:
- Ban Hướng Dẫn GĐPT Trung Phần thuộc Hội Phật Giáo Trung Phần[2].
- Ban Hướng Dẫn GĐPT Nam Việt thuộc Hội Phật Học Nam Việt[4].
- Ban Hướng Dẫn GĐPT thuộc Hội Việt Nam Phật Giáo[5].
- Ban Hướng Dẫn GĐPT thuộc Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt Tại Miền Nam.
Mỗi Ban Hướng Dẫn sinh hoạt riêng rẽ cho nên năm 1960 Thượng Tọa Thích Thiện Minh – Ủy Viên Thanh Niên Phật Tử Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam – tiếp xúc với Ban Trị Sự và Huynh Trưởng các Tập đoàn để tổ chức Ðại Hội Huynh Trưởng vào các ngày 26, 27, 28 tháng 12 năm 1961 tại chùa Xá Lợi, Sài Gòn để THỐNG NHẤT Gia Ðình Phật Tử.
Ðại Hội tổ chức trong hoàn cảnh đất nước khó khăn, các Trưởng như Võ Ðình Cường, Nguyễn Hữu Huỳnh, Nguyễn Văn Thục được mời tới tham dự với tư cách khách trên danh nghĩa Cựu Huynh Trưởng, và Ðại Hội đã thành công về mặt tổ chức, tất cả các Gia Ðình Phật Tử quy về một mối[6], điều hành bởi Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Ðình Phật Tử Việt Nam. Ðại Hội cung thỉnh Thượng Tọa Thích Thiện Hoa làm Trưởng Ban Hướng Dẫn Trung Ương; bầu anh Tống Hồ Cầm, chị Hoàng Thị Kim Cúc làm Phó Trưởng Ban; anh Trần Quang Thuận Tổng Thư Ký; anh Cao Chánh Hựu Phó Tổng Thư Ký; bác Nguyễn Ðức Lợi Thủ Quỹ.
Ðại Hội thành công dễ dàng bởi vì tất cả Huynh Trưởng đều có nguyện vọng THỐNG NHẤT nằm trong Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam.
Sau Pháp Nạn 1963, Phật Giáo phát triển mạnh, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất được thành lập với 11 Tập đoàn Phật Giáo là:
- Phái đoàn Giáo Hội Phật Giáo Nguyên Thủy.
- Phái đoàn Giáo Hội Tăng Già Trung Phần.
- Phái đoàn Giáo Hội Thừa Thiên Ðạo Tràng[7].
- Phái đoàn Giáo Hội Tăng Già Nam Việt.
- Phái đoàn Giáo Hội Tăng Già Bắc Việt.
- Phái đoàn Giáo Hội Tăng Sĩ Theravada.
- Phái đoàn Hội Phật Giáo Nguyên Thủy.
- Phái đoàn Hội Phật Học Nam Việt.
- Phái đoàn Giáo Phái Theravada.
- Phái đoàn Hội Phật Giáo Việt Nam Trung Phần.
- Phái đoàn Hội Việt Nam Phật Giáo (Bắc Phần)[4].
Qua khí thế ấy, Huynh Trưởng toàn quốc đều nức lòng chờ Ðại Hội Huynh Trưởng để bầu lại Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Ðình Phật Tử Việt Nam. Ðại Hội Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử lần thứ 5, do Tổng Vụ Thanh Niên tổ chức tại trường Nữ Trung Học Gia Long Sài Gòn từ ngày 26 đến ngày 28-4-1964[8]. Lần nầy anh Võ Ðình Cường, anh Nguyễn Văn Thục, anh Lữ Hồ – Nguyễn Minh Hiền, anh Lê Cao Phan và nhiều anh, chị khác tham gia vào Ban Hướng Dẫn Trung Ương.
từ ngày 28 đến ngày 30/6/1964 tại trường Nữ Trung Học Gia Long, Sài Gòn.
(Ảnh chụp trong sân trường Gia Long).
Những năm 1966, 1967 sự phân hóa tổ chức Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất thành hai Giáo Hội. Tại Việt Nam Quốc Tự, Ðại Ðức Thích Thiện Hòa là Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Thanh Niên. Ðại Ðức vốn là Huynh Trưởng Gia Ðình Phật Tử Giác Minh, chính xác hơn, Ðại Ðức là Trưởng Trần Trọng Nhụ hay Trần Quốc Bình; vậy mà lúc đó không có Huynh Trưởng nào, nhất là Miền Vĩnh Nghiêm, theo Ðại Ðức để thành lập Ban Hướng Dẫn Trung Ương Gia Ðình Phật Tử tại Việt Nam Quốc Tự. Hơn thế nữa, Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Miền Vĩnh Nghiêm tự ngưng sinh hoạt để bảo toàn tính THỐNG NHẤT cho Gia Ðình Phật Tử Việt Nam.
Nói chung, việc thống nhất Gia Ðình Phật Tử tại Việt Nam do sự tổ chức Tổng Hội hay Giáo Hội và nhất là do chính mỗi Huynh Trưởng ý thức được tính thống nhất về tổ chức của mình.
GỬI CHÚT NIỀM RIÊNG
Trước đây tại Hoa Kỳ có hai Ban Hướng Dẫn, một là Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Việt Nam Tại Hoa Kỳ, và một là Ban Hướng Dẫn Gia Ðình Phật Tử Nam Cali. Gần đây Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Tại Hoa Kỳ thành lập Ban Hướng Dẫn Trung Ương. Như thế Gia Ðình Phật Tử tại Hoa Kỳ có nhiều Ban Hướng Dẫn, đương nhiên nhân sự và tổ chức bị phân hóa, dẫn đến suy yếu.
Chư Tôn Đức đương nhiên thấy rõ điều đó, nên đã tạo cơ hội thuận tiện để các Huynh Trưởng đóng góp xây dựng thống nhất tổ chức Gia Ðình Phật Tử thành một mối, để giữ vẹn toàn một tổ chức giáo dục Phật Giáo có hệ thống, có đường lối chỉ đạo, có truyền thống, có chương trình tu học các cấp.
Ðược sự quan tâm của Chư Tôn Đức là một ân đức Quý Ngài ban cho chúng ta, để chúng ta có chí nguyện cao hơn. Nhưng mà điều quan trọng hơn hết chính là tấm lòng của mỗi Huynh Trưởng chúng ta dâng hiến cho phong trào Gia Ðình Phật Tử của mình.
Năm xưa, ngày Ðại Hội Huynh Trưởng ở trường Nữ Trung Học Gia Long Sài Gòn, tôi có tham dự với tư cách là Ðại Biểu tham gia Nhóm Thảo Luận Nội Quy, bây giờ tôi không còn nhớ tới những gì mình đã nghe, đã phát biểu, mà chỉ nhớ tới nhiệm vụ Trưởng Tiểu Ban Tạp Vụ, tôi đã xách từng xô nước dội rữa những cầu tiêu, chạy mua những chai Crésine để tẩy sạch mùi hôi, thối; mong cho Ðại Biểu thoải mái sau những giây phút thảo luận gay go, căng thẳng thần kinh.
Tôi còn nhớ hoài với những cái bàn granito dày 3 phân, ngang 1 thước, dài 6 thước, vốn là bàn ăn của Nữ Sinh nội trú; năm, sáu em Thiếu Niên Gia Ðình Phật Tử Giác Minh và tôi kề vai gánh vác mà cho đến ngày cuối cùng, các Ðại Biểu hớn hở ra về mang theo sự thành công lớn của Ðại Hội, còn tôi phải đi tìm gặp anh Cao Chánh Hựu, Trưởng Ban Tổ Chức để “ca bài con cá” với anh:
– Anh Hựu ơi! Các em mệt quá về nhà hết rồi, còn mỗi mình tôi làm sao khiêng cho nỗi mấy “đại tướng Granito” kia, xin anh chịu khó xin Thầy cho tiền mướn người dọn dẹp.
Tôi muốn nhắc lại kỷ niệm còn dư vị chút ít trong tôi, để xin gửi tới quý anh chị Ðại Biểu trong Ðại Hội nầy, xin hãy làm vì phong trào Gia Ðình Phật Tử của chúng ta, làm với nhiệt tâm vì mọi người, cho mọi người, còn để lại mai sau…
Louisville, Kentucky 6-4-2004
PHÚC TRUNG
CHÚ THÍCH THÊM của Thư Viện GĐPT:
[1] Tức An Nam Phật Học Hội.
[2] Tức Hội Phật Giáo Trung Việt.
[3] Lần THỐNG NHẤT đầu tiên của Phật Giáo Việt Nam.
[4] Tiền thân là Lưỡng Xuyên Phật Học Hội.
[5] Tức Bắc Kỳ Phật Giáo Tổng Hội (thành lập năm 1934, được công nhận bởi Nghị định số 4283 ngày 6/11/1934 của nhà cầm quyền Pháp), về sau đổi tên là Hội Việt Nam Phật Giáo, rồi Hội Phật Giáo Bắc Kỳ.
[6] Lần THỐNG NHẤT đầu tiên của Gia Đình Phật Tử Việt Nam.
[7] Chỗ này có lẽ tác giả đánh máy nhầm. Đúng là: Giáo Hội Thiền Định Đạo Tràng. (Phái đoàn này do Thượng Tọa Thích Pháp Triều làm Trưởng phái đoàn và ký tên vào bản Hiến Chương Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất).
[8] Ở đây cũng có thể do đánh máy nhầm: Đại Hội này được tổ chức từ 28 đến 30/6/1964.