Nằm trên địa bàn thị xã Cam Ranh, cách trung tâm thành phố Nha Trang 60km, một ngôi chùa độc đáo được xây dựng hoàn toàn từ san hô, vỏ ốc, vỏ sò gọi là chùa Ốc.
Chùa Ốc có tên là chùa Từ Vân, toạ lạc trên đường 3 tháng 4, thị xã Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, từ lâu vốn đã được nhiều đồng bào Phật Tử và du khách thập phương biết đến nhờ vẻ đẹp độc đáo của vật liệu kiến trúc ngôi chùa cũng như không gian và cách thiết trí. Chùa cũng như hầu hết công trình thiết kế khác trong và ngoài chùa đều được xây dựng, cẩn khảm, trang trí hoàn toàn bằng vỏ ốc, vỏ sò, san hô và những vật liệu khác từ đại dương.
Ðây được coi là một ngôi chùa độc đáo ở Việt Nam, đặc biệt được thực hiện thủ công. Không hề có sự hỗ trợ của máy móc, thiết bị chuyên dụng mà chỉ bằng đôi bàn tay tài hoa, sự cần cù, siêng năng và óc sáng tạo, các nhà tu hành đã cần cù biến những vỏ sò, mảnh ốc, vỏ điệp, đá san hô… thành một công trình xây dựng lạ mắt, kỳ ảo, hòa quyện với thiên nhiên trong không gian cổ kính rêu phong; được hoàn thành từ sự nổ lực, kiên trì của Chư Tăng trong chùa. Tăng Chúng và Phật Tử ở đây đã dày công sưu tầm và thiết kế tỉ mỉ để tạo nên ngôi chùa thờ Phật độc nhất vô nhị này.
Mặc dù mới được xây dựng từ năm 1968 (và mãi đến năm 1995 mới hoàn thành) nhưng sự thanh thoát, kỳ ảo, hài hòa giữa thiên nhiên hòa quyện cùng bàn tay khéo léo của những nhà tu hành tạo nên một khung cảnh tâm linh uy nghiêm mà cổ kính như đã có từ hàng trăm năm trước. Do chất liệu xây dựng và cách kiến trúc ấn tượng mà khi bước vào thế giới tâm linh này, chúng ta như có cảm giác đi trong lòng một đại dương độc đáo.
Ban đầu chùa chỉ là một ngôi chùa nhỏ bé, nằm giữa vùng đất trống trải và hoang vu. Trải qua nhiều năm, ngôi chùa được tôn tạo, xây dựng quy mô như ngày nay. Theo Hòa Thượng trụ trì, ý tưởng xây dựng công trình này là vừa nhằm rèn luyện khí lực, trí lực, thể lực, tâm lực cho Chư Tăng, vừa tạo ra một không gian thanh thoát, hấp dẫn cho khách thập phương đến vãn cảnh.
Ngay cổng vào, bên phải chùa là các cảnh Đức Phật đản sanh, xuất gia, thành đạo, chuyển pháp luân và nhập Niết Bàn. Bên trái là Quan Âm Các. Bước vào bên trong cổng chùa là con thuyền Bát Nhã độc đáo (thuyền không đáy) dài 10m, rộng 4m, gồm 3 tầng, chở đầy Tam Tạng giáo điển Kinh – Luật – Luận của nhà Phật. Tầng trên của thuyền là tôn tượng Bồ Tát Địa Tạng tiếp độ chúng sanh qua bến giác. Hai bên mạn thuyền là những lời Phật dạy, các câu kinh và triết lý nhân sinh quan Phật Giáo.
Ấn tượng nhất ở chùa Từ Vân là tháp Bảo Tích cao 39m nổi bật giữa không gian cao rộng được xây dựng với chất liệu chính là đá san hô và vô số những loại vỏ sò, vỏ ốc. Mái vòm hình nón của tháp được khảm hoa văn cũng bằng vỏ ốc nhiều màu, đỉnh tháp nhô cao mạnh mẽ giữa bầu trời xanh. Tháp được xây dựng từ năm 1995, gồm 2 tầng, hoàn toàn bằng phương pháp thủ công.
Quanh tháp Bảo Tích có 49 tiểu tháp cũng hình chóp. Trên đỉnh mỗi tiểu tháp lại có một bảo tháp nhỏ. Trong mỗi tiểu tháp thờ tượng một vị Phật, Bồ Tát. Hàng trăm pho tượng lớn nhỏ được sắp xếp cầu kỳ trên tòa tháp này cũng như bên trong tháp chính. Không gian bên trong tháp Bảo Tích là những đường nét, hoa văn uyển chuyển được kết bằng vỏ sò, ốc, trai, điệp… một cách khéo léo, hài hoà. Tháp chính có 8 cửa đi tượng trưng cho Bát Chánh Đạo, mỗi cửa được đặt tên: Chánh Kiến, Chánh Tư Duy, Chánh Ngữ v.v… Ngoài ra, các công trình khác trong chùa như đường Bát Chánh Đạo, ao Liên Trì, cầu Lục Độ… cũng được cẩn khảm bằng san hô và vỏ sò, vỏ ốc.
Ðiểm độc đáo ở chùa Ốc chính là con đường xuống “18 tầng địa ngục” cũng được xây dựng bằng đá san hô và vô số vỏ ốc, vỏ sò được gắn kết một cách khéo léo, tài tình và khoa học. Con đường hầm dài sâu hun hút khúc khuỷu, chỗ lồi chỗ lõm, tối đen, ẩm thấp sâu 10m, dài hơn 500m tạo nên một không gian ấn tượng ở ngôi chùa độc đáo này. Ðể hoàn thành con đường này đã phải trải qua bao kỳ công kiên trì của Tăng Chúng chùa Từ Vân. Ðiều đáng quý và trân trọng là hiện nay, “con đường địa ngục” này vẫn tiếp tục được nối dài với những vỏ ốc, sò, san hô mà Chư Tăng thu nhặt được.
Vì đá san hô chồng chất nên khi đi vào “con đường địa ngục” du khách phải mang theo đèn pile, nến. Ánh nến lung linh tạo nên khung cảnh âm u huyền bí. Dọc con đường là 12 cửa địa ngục với 12 tấm biển ghi những tội lỗi của chúng sanh khi còn sống ở chốn dương gian. Cảnh những hình phạt ở các cửa ngục như ý muốn khuyên răn, cảnh tỉnh con người phải sống hướng thiện, nhân từ, đạo đức.
Cuối cùng, sau khi bước qua chiếc cầu Nại Hà, trượt xuống từ miệng rồng để thoát khỏi “18 tầng địa ngục”, một con đường rộng và thoáng đãng dẫn đến cõi “Niết Bàn” đầy ánh sáng và hoa cỏ. Đó là “Bát Nhã Hoa Viên”, khu vực có nhiều loại cây cối rậm rạp, những hàng cổ thụ quý, những vườn hoa rực rỡ sắc màu chen lẫn với núi non, khe suối và hình tượng những loài sinh vật biển, thú rừng, chim muông… được bố trí hài hòa như cảnh an lạc thanh bình chung sống của muôn loài trong đất Phật an lành mà con người mơ ước.
Chùa còn có khu vườn Thượng Uyển rộng khoảng 200m2, thể hiện thế giới vô tham, nơi dành cho Thầy trụ trì tiếp khách quý. Vườn được thiết kế trên thân rồng, như một vườn treo nhỏ với hơn 1.000 loại lan đua hương khoe sắc với cây cảnh, bonsai, hồ cá…
Hiện nay, chùa Từ Vân không chỉ là nơi tu hành thanh tịnh Chư Tăng mà còn là địa điểm hấp dẫn thu hút khách thập phương hành hương, du lịch từ nhiều nơi đến. Dạo bước trên sân chùa, ngắm cảnh, nghe tiếng chuông chùa, bỗng cảm thấy tâm hồn bình yên và tĩnh tại…
— oOo —
Đối với tổ chức Gia Đình Phật Tử, chùa Ốc – chùa Từ Vân còn là nơi đặt văn phòng của Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Cam Ranh và là trú xứ tổ chức các sinh hoạt Phật sự của Gia Đình Phật Tử được Chư Tôn Đức Tăng-già từ ái chở che, bảo bọc./.
QUANG MAI
(Sưu tầm – Tổng hợp)