Hồ sơ Pháp Nạn: Xung đột bùng phát giữa 250 sinh viên với cảnh sát (Công điện của Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Việt Nam ngày 16.6.1963)

BẠO ĐỘNG BÙNG PHÁT VỚI 250 SINH VIÊN
RIOT INSTIGATED BY APPROXIMATELY 250 STUDENTS

TÀI LIỆU GIẢI MẬT
Công điện của Đại Sứ Quán Hoa Kỳ tại Việt Nam
Gởi Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ ngày 16 tháng 6 năm 1963.

Việt dịch: Cư sĩ Nguyên Giác

[177.] CÔNG ĐIỆN TỪ ĐẠI SỨ QUÁN HOA KỲ TẠI VIỆT NAM GỬI BỘ NGOẠI GIAO HOA KỲ

Sài Gòn, ngày 16 tháng 6 năm 1963, 4 giờ chiều.

[1193.] Sau đây là những diễn biến hôm nay về vấn đề Phật Giáo.

1. Chính phủ Việt Nam và Phật Tử ra thông cáo chung thông báo thống nhất năm yêu cầu của Phật Giáo. Thông cáo được ký bởi các thành viên phái đoàn Phật Giáo và Ủy ban Liên ngành Chính phủ Việt Nam và bởi Tổng thống Diệm và lãnh đạo tối cao của Phật Giáo Việt Nam, Thầy Thích Tịnh Khiết. Văn bản đọc trên đài phát thanh sáng nay. Văn bản được gửi riêng, ngoài công điện này.

2. Thầy Thích Tịnh Khiết cũng đã thông báo vào sáng sớm hôm nay rằng các nghi thức tang lễ cho vị sư quá cố bị hoãn lại vì “nhiều lý do, đặc biệt là những khó khăn về mặt tổ chức”. Tin hoãn lưu hành bằng xe âm thanh gần chùa và hóa đơn [văn bản] bằng tay. Tuy nhiên, nhiều người đã tập trung tại các chùa và dọc theo tuyến đường dự kiến của đoàn rước. Việc hoãn lại rõ ràng là do sự bất đồng giữa Chính phủ Việt Nam và Phật Tử về quy mô và tính chất của tang lễ. Các nhà sư mong muốn một đám rước lớn trong khi Chính phủ Việt Nam, vì lý do trật tự công cộng trong các lý do khác, mong muốn buổi lễ đơn giản với số lượng người tham gia hạn chế. Ngày tang lễ vẫn chưa được công bố.

3. Đức Tổng giám mục Công Giáo Paul Nguyễn Văn Bình của Tổng giáo phận Sài Gòn đã công bố thư mục vụ nhắc nhở giáo dân rằng Giáo Hội và nhà nước phải tách biệt.

4. Cảnh sát đã dập tắt cuộc bạo động khá lớn do khoảng 250 sinh viên xúi giục trong đám đông ước tính khoảng 2.000 người tụ tập tại ngã tư đường Phan Thanh Giản và Lê Văn Duyệt. Bạo động bắt đầu vào khoảng 09:15 giờ sáng khi các sinh viên xông vào cảnh sát phong tỏa khu vực xung quanh chùa Xá Lợi. Thanh niên ném hàng ngàn viên đá vào cảnh sát và sau đó sử dụng hơi cay và nước từ xe cứu hỏa. Không có nhà sư nào tham gia vào bạo động. Cuộc biểu tình đã bị cảnh sát kiểm soát vào khoảng 11:00 giờ trưa. Thông cáo của Chính phủ Việt Nam sau đó đổ lỗi cho “các phần tử cực đoan” (không nhắc gì về Việt Cộng) và loa phóng thanh tại chùa Xá Lợi hiện đang phát thông báo của Phật Giáo cũng có tác dụng tương tự và yêu cầu người dân giữ bình tĩnh. Thông cáo cũng nêu rõ 30 cảnh sát đã bị thương và phải nhập viện trong khi không có người biểu tình nào bị thương nặng hoặc phải nhập viện. (Các nhân viên Đại sứ quán có mặt trong suốt cuộc bạo động này và báo cáo không nghi ngờ gì về việc nó bị kích động bởi đám đông chứ không phải cảnh sát). Vào giữa buổi sáng, tất cả các đơn vị quân đội trong Quân Khu Thủ Đô đều trong tình trạng báo động cao độ ở ngoại ô thành phố và sẵn sàng xuất quân ngay lập tức, nhưng không được sử dụng.

5. Từ 06:00 đến 08:30 giờ [chiều], khoảng 300 thành viên bán quân sự và chính quy của Phong Trào Liên Đới Phụ Nữ đã tập trung tại trụ sở của họ để nghe phát thanh qua các loa về nghị quyết WSM [nội dung chụp mũ các nhà sư Phật Giáo] ngày 7 tháng 6 và lời kêu gọi của bà Nhu yêu cầu các thành viên tuân thủ tinh thần nghị quyết này. Bà Nhu không đích thân xuất hiện.

6. Số báo Times of Vietnam [do ông bà Nhu kiểm soát] hôm nay đăng văn bản tuyên bố của VNP (Thông Tấn Xã Việt Nam) được ký bởi 30 sĩ quan quân đội cấp cao cam kết “sát cánh sau lưng Tổng thống Ngô Đình Diệm để bảo vệ hiến pháp và nền Cộng Hòa”.

Trueheart (Q. Đại Sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam)

NGUYÊN VĂN ANH NGỮ

177. Telegram From the Embassy in Vietnam to the Department of State

Saigon, June 16, 1963, 4 p.m.

1193.

Following are today’s developments on Buddhist problem.

1.
GVN and Buddhists issued joint communique announcing agreement on five Buddhist demands. Communique signed by members Buddhist delegation and GVN Interministerial Committee and by President Diem and supreme leader of Vietnamese Buddhists, Thich Tuch Khiet. Text read over radio this morning. Text being sent septel.

2.
Bonze Khiet also announced early this morning that rites for dead bonze postponed for “many reasons, particularly organizational difficulties”. News of postponement circulated by sound trucks near pagodas and by hand bill. However, many people gathered at pagodas and along anticipated route of cortege. Postponement apparently due to disagreement between GVN and Buddhists over size and character of funeral ceremony. Bonzes desired large impressive procession while GVN, for reasons public order among others, desired simple ceremony with limited number participants. Date of funeral not as yet announced.

3.
Catholic Archbishop Paul Nguyen Van Binh of Saigon published pastoral letter reminding parishioners that Church and State must remain separate.

4.
Police quelled sizable riot instigated by approximately 250 students among crowd estimated at 2000 persons gathered at intersection of Phan Than Gian and Le Van Duyet Streets. Riot began at about 0915 hours when students made rush on police cordoning off area around Xa Loi Pagoda. Youths threw thousands of rocks at police and latter employed tear gas and water from fire trucks. No bonzes involved in fighting. Demonstration was brought under control by police at about 1100. GVN communique later blamed incident on “extremist elements” (VC not mentioned) and loud speakers at Xa Loi now carrying Buddhist announcement to same effect and requesting people to remain calm. Communique also states thirty police were injured and hospitalized while no demonstrators were gravely injured or hospitalized. (Embassy officers present throughout this riot and report no [Page 397]doubt whatsoever it provoked by crowd not police.) As of mid-morning all military units in Capital Military District were on full alert on outskirts of city and available for immediate deployment, but not used.

5.
Between 0600 to 0830 approximately 300 paramilitary and regular members of Women’s Solidarity Movement gathered at their headquarters to hear broadcast over loud speaker of WSM resolution of June 7 and appeal by Madame Nhu for members to abide by spirit this resolution. Madame Nhu did not appear in person.

6.
Today’s edition of Times of Vietnam carries VNP text of statement signed by thirty ranking military officers pledging to “close ranks behind Ngo Dinh Diem to defend constitution and the Republic”.

Trueheart

Source: https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1961-63v03/d177

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.