TVGĐPT – Trong không khí mọi Đoàn Viên áo lam Gia Đình Phật Tử đang hướng về sự kiện “Kỷ Niệm 70 Năm Danh Xưng Gia Đình Phật Tử” (1951-2021), Thư Viện GĐPT tái đăng lại bài viết dưới đây của tác giả Hùng Khanh(1) đã đăng trên tạp chí Liên Hoa (trong 2 kỳ) về thuở sơ khai GĐPT và phục hoạt tổ chức sau Đệ II Thế Chiến để anh chị em Lam Viên GĐPT chúng ta có cái nhìn toàn cảnh về sự hình thành và những thuận duyên, trở ngại ngay từ những bước đi ban đầu của tổ chức mà hiện nay mình đang phụng sự.
MỤC ĐÍCH & LỊCH TRÌNH TIẾN TRIỂN
CỦA GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
Hùng Khanh
I/ MỤC ĐÍCH:
Nói một cách tổng quát và nôm na thì Gia Đình Phật Tử có mục đích đào luyện con em thành những con người có đạo đức, thấm nhuần tinh thần Phật Giáo. Nhưng dựa vào các văn kiện căn bản, như trong các Nội Quy của tổ chức này, chúng ta thấy có nhiều sự thay đổi trong mục đích theo từng giai đoạn. Những sự thay đổi ấy đã tuần tự đi từ phạm vi rộng rãi đến phạm vi hẹp hòi, trong khi ấy thì phong trào Gia Đình Phật Tử đi từ phạm vi hẹp hòi đến phạm vi rộng rãi. Để nhận rõ cái mâu thuẫn này, chúng ta hãy tuần tự điểm lại lịch trình tiến triển của Gia Đình Phật Tử song song với những giai đoạn mà mục đích đã được sửa đổi.
II/ LỊCH TRÌNH TIẾN TRIỂN CỦA GIA ĐÌNH PHẬT TỬ:
1) Giai đoạn sơ khởi:
Khi mới ra đời vào năm 1941 tổ chức này có cái tên là Gia Đình Phật Hóa Phổ, cái tên do người sáng lập là Cư sĩ Tâm Minh đặt ra. Ông Tâm Minh đã dựa vào cách tổ chức “Liên gia” ở Nhật và các xu hướng tồn cỗ, phát huy những giá trị cổ điển trong nền văn minh Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, cái xu hướng có mục đích đánh thức tinh thần dân tộc và lòng ái quốc của ta trong giai đoạn thế chiến thứ hai. Ông nhận thấy sự sụp đổ của chủ nghĩa cá nhân Tây phương, mà chính người Việt Nam ta trong giai đoạn ấy cũng đang mù quáng theo đà với sự cổ vũ khua chuông, gõ mõ của nhóm Tự Lực Văn Đoàn; nhưng ông cũng nhận thấy chủ nghĩa đại gia đình của Khổng Giáo cũng không thể đứng vững trong xã hội của thế kỷ hai mươi nữa. Cái tổ chức cứng đờ với những tôn ti, trật tự máy móc, hình thức ấy đã bị phá vỡ bởi làn sóng văn minh Tây phương.
Vậy thì làm thế nào cho trong gia đình, con người không quá cá nhân, ích kỷ, chỉ nghĩ đến mình, nhưng cũng không phải đau khổ, hy sinh hạnh phúc mình cho cái hình thức tôn ti trật tự cứng đờ, thiếu sinh khí, thiếu tình cảm hồn nhiên? Chỉ có một cách là mượn lại hình thức đại gia đình, nhưng hà cho có một sinh khí mới là tinh thần đạo Phật, trong ấy, mỗi phần tử đều tắm gội trong hào quang của trí tuệ và giòng suối của từ bi trong đại gia đình mới này; tất cả các phần tử không phải được hàn gắn, cố kết, thông cảm qua huyết thống, qua tinh thần gia tộc, như trong gia đình cũ, mà qua Phật tánh. Châm ngôn của đại gia đình mới này là “Hòa-thuận, Tin-yêu, Vui-vẻ”. Thực hiện được ba điểm chính ấy là thực hiện được hạnh phúc của gia đình.
Dựa lên tinh thần nói trên, thành phần của đại gia đình mới này không phải chỉ gồm có những người cùng một huyết thống, giòng họ, mà còn gồm có những người trong thôn xóm, láng giềng cùng tin Phật và cũng mong muốn tạo hạnh phúc cho nhau, ngõ hầu thực hiện một đời sống chung tốt đẹp, hiền hòa hơn trước. Đã gọi là Gia Đình thì tất không hạn tuổi tác, những ông bà cụ già đầu bạc cũng cùng sum họp, quây quần với những mái đầu xanh, những hài nhi măng sữa.
Những kiểu Gia Đình mới này đã được xây dựng lần đầu tiên vào khoảng 1941 ở Huế. Đó là những Gia Đình Phật Hóa Phổ có cái tên là Tâm Minh, Thanh Tịnh, Tâm Lạc, Sum Đoàn… Những Gia Đình này quy tụ được một số thanh niên nam nữ học sinh, sinh viên và tri thức ở Huế. Những ngày chủ nhật, ngày lễ ở ngoài đời hay trong đạo, những ngày sinh nhật của các Gia Trưởng, họ họp nhau để lễ Phật, nghe thuyết pháp, trình diễn văn nghệ, ăn chơi với một tính cách đây đạo vị, hay đi du ngoạn, cắm trại… Họ khuyên bảo nhau sách tấn nhau tu hành học hỏi, và làm việc thiện.
Mục đích đầu tiên của Gia Đình Phật Hóa Phổ là “Xây dựng hạnh phúc gia đình và cải tạo xã hội trên nền tảng Phật Giáo.”
Những Gia Đình Phật Hóa Phổ ấy sinh hoạt một cách êm đẹp cho đến ngày quân đội Nhật đảo chảnh. Từ đấy những biến cố chính trị dồn dập xảy ra và làm tan rã tất cả những tổ chức đoàn thể đã xây dựng từ trước. Gia Đình Phật Hóa Phổ cũng ở trong tình trạng ấy.
2) Giai đoạn phục hồi:
Một năm sau ngày chiến tranh Việt – Pháp bùng nổ, một số Phật Tử hồi cư về Huế, nghĩ đến chuyện bắt tay xây dựng lại những gì đã bị đổ nát trong lãnh vực Phật Giáo: Sửa sang lại chùa Từ Đàm, đặt văn phòng của Hội Phật Học, bắt liên lạc với các tỉnh, kết tập Hội viên… Nhưng Hội viên còn e ngại sự khủng bố của quân đội Pháp ở các vùng bị chiếm, nên ít dám tụ họp dù là tụ họp tại chùa để lễ Phật. Cái gương Thầy Trí Thuyên bị bắn, Thượng Tọa Đôn Hậu bị bắt bớ và ngược đãi một cách quá phũ phàng làm cho giới Phật Tử e dè và chán ghét quân đội viễn chinh Pháp. Nhưng không lẽ không làm gì cả? Một số Phật Tử cốt cán, trong ấy người có công lớn là Thầy Thích Minh Châu, nghĩ đến một hình thức hiền lành nhất để kết hợp Phật Tử và truyền bá đạo Phật là mở những nhóm hội học và diễn giảng cho thanh thiếu niên học sinh. Lớp học đầu tiên ở tại trường Thượng Tứ, hay ở nhà các Đạo hữu ở trong hoàng thành như Đạo hữu Hoàng Mộng Lương, Phan Cảnh Tú. Những học viên đầu tiên trong các nhóm ấy là những con chim bạt gió từ bốn phương bay về, khao khát một chút yên tĩnh tâm hồn, một chút tình thương giữa cái xã hội đảo điên thủ hằn đầy tang tóc và ác độc mà họ đang sống sót trong khi những người thân yêu của họ đã chết rồi, hay đang sống dở? Nhưng nghe và học không cũng chưa đủ. Phải cho họ làm một việc gì phải để cho họ áp dụng những điều họ đã học, phải cho họ cái vinh hạnh thấy mình hữu ích, có trách nhiệm, mới có thể giữ họ lại được với đạo, không thì họ sẽ đi theo tiếng gọi khác.
Do đó, hình thức Gia Đình Phật Hóa Phổ được dựng lên, trong ấy họ là những người anh, người chị, những người Huynh Trưởng để dìu dắt các đàn em thơ dại, đang run rẩy, xơ xác trong cơn gió lốc của thời đại.
Gia Đình đầu tiên được thành lập sau ngày hồi cư là Gia Đình Phật Hóa Phổ Hướng Thiện, mà vị Gia Trưởng là Đạo hữu Phan Cảnh Tú ở kiệt 2, đường Âm Hồn, trong Thành Nội (Huế). Hình thức và sinh hoạt của Gia Đình này không khác gì các Gia Đình Phật Hóa Phổ trước thời chiến tranh Việt – Pháp, nghĩa là chưa tổ chức thành Đội, Chúng, Đoàn, chưa có đồng phục, chưa có Nội Quy rõ ràng. Đó là một nhóm người ô hợp: già, trẻ Sáng Lập Hội Viên của Hội Phật Học, hay chưa vào Hội, thanh niên Phật Tử cũ, Hướng Đạo Sinh, Đoàn viên Phật Học Đức Dục, học sinh, công chức…, chứ không thuần nhất như những thành phần trong các Gia Đình Phật Hóa Phổ hồi tiền chiến. Nếu có một điểm giống nhau giữa những hạng người phức tạp ấy, đó là ý nguyện thiết tha muốn được sống bên nhau, nâng đỡ nhau tạo thành một bầu không khí dễ thở đầy đạo vị hợp thành một hòn đảo an lành giữa biển đời giông tố.
Như thế, mục đích sự phục hồi Gia Đình Phật Hóa Phổ trong giai đoạn này cũng đã có đôi phần sai khác với mục đích đầu tiên của sự thành lập Gia Đình Phật Hóa Phổ do Đạo hữu Tâm Minh đề xướng lên vậy.
3) Giai đoạn cải tổ sâu xa:
Trong giai đoạn phục hồi sau ngày hồi cư, như chúng ta đã thấy trong đoạn trước, tánh cách đại gia đình đã không được hoàn toàn nguyên vẹn như giai đoạn sơ thời, trong thời kỳ tiền chiến thứ 2 nữa. Các thành phần trong đại gia đình này không còn thuần nhất là trí thức và tiểu tư sản thành thị như trước nữa. Nó gồm đủ hạng người, đủ tâm trạng, đủ khuynh hướng. Có thể nói đây là một nhóm người tụ họp dưới một mái nhà để thực hiện cái nhu cầu tin tưởng về đạo Phật của mình, để cùng nương tựa vào nhau, giúp đỡ nhau sống trong một khung cảnh từ hòa đặc biệt. Cái tinh thần đại gia đình ở đây đã bị pha trộn vào một phần các tinh thần xã hội. Những phần tử hoạt động đắc lực ở trong các Gia Đình này có xu hướng tổ chức thanh niên, tổ chức giáo dục hơn là tổ chức thành đại gia đình với mục đích xây dựng những Gia Đình kiểu mẫu như thời kỳ đầu. Do đó, họ tổ chức thành Đội, thành Đoàn; sắp đặt sự sinh hoạt trong Gia Đình theo hạng tuổi: Thanh, Thiếu, Đồng Niên, và chia ra Nam, Nữ, chứ không luộm thuộm già, trẻ trai gái chung lộn như trước nữa. Khi đã chia thành Đoàn, Đội, Chúng, tất nhiên phải nghĩ đến đồng phục, huy hiệu, cờ… Tóm lại là những hình thức cần thiết của một tổ chức thanh niên. Và cũng vì là một tổ chức thanh niên, nên các vị lão thành, ông bà, cha mẹ, chú bác không còn hội họp với con cháu như trước nữa. Từ đây chỉ còn lại một Bác Gia Trưởng là người chủ tinh thần của Gia Đình Phật Hóa Phổ. Chúng tôi gọi là “chủ tinh thần” vì vị Gia Trưởng này chỉ có tánh cách tượng trưng cho Gia Đình, chứ mọi công việc, từ sắp đặt cho đến huấn luyện, đều do một nhóm Huynh Trưởng trông coi cả.
Các tổ chức Gia Đình này được hưởng ứng ở Đà Lạt, Hà Nội và Hải Phòng, rồi dần dần lan ra các tỉnh ở Trung Việt như Quảng Trị, Quảng Nam, Khánh Hòa, Phan Rang, Phan Thiết…
4) Giai đoạn thay đổi danh hiệu:
Năm 1951, sau khi ở Trung, Nam, Bắc đều hưởng ứng phong trào thành lập Gia Đình Phật Hóa Phổ, nhưng tài liệu còn thiếu thốn và ý chí cũng như đường lối có vài điểm chưa thống nhất, nên Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Hóa Phổ Trung Việt đề nghị triệu tập một hội nghị Huynh Trưởng toàn quốc để xác định tinh thần, mục đích và hình thức của tổ chức này. Hội nghị này đã thu thập được rất nhiều kết quả tốt đẹp. Đồng phục, huy hiệu, mục đích đã được duy nhất từ Bắc đến Nam; đường lối đối nội cũng như đối ngoại được xác nhận một cách minh bạch; tài liệu học tập được trao đổi và phổ cập khắp nơi. Mặc dù lúc ấy, Phật Giáo Việt Nam chưa được thống nhất, mà Gia Đình Phật Hóa Phổ đã thực hiện một cách hoàn toàn sự thống nhất từ tinh thần cho đến hình thức. Và mặc dù 3 tập đoàn Cư Sĩ còn nằm riêng rẽ và có một đời sống hoàn toàn độc lập, thế mà Gia Đình Phật Hóa Phổ là những tổ chức nằm dưới sự quản trị của các tập đoàn ấy, lại liên lạc mật thiết với nhau và cùng chịu một sự hướng dẫn chung của một nhóm lãnh đạo cốt cán của Gia Đình. Sự hướng dẫn này được thi hành qua giấy tờ thì ít, mà qua tinh thần thông cảm, qua lý tưởng, qua sự cảm phục nhau thì nhiều. Một vài bằng chứng cụ thể sau đây có thể chứng minh sự thông cảm, phục thiện và nhân nhượng của các cấp lãnh đạo trong sự thực hiện thống nhất thật sự Gia Đình Phật Hóa Phổ.
a) Hồi ấy, cấp lãnh đạo Gia Đình ở Bắc Việt muốn theo sát đường lối, tinh thần và hình thức của Ban Hướng Dẫn Trung Việt, nên đã dựa theo Nội Lệ của Gia Đình Trung Việt đề xin chính phủ duyệt y tổ chức của mình. Danh hiệu trong bản Nội Lệ ấy là: Gia Đình Phật Hóa Phổ. Nội Lệ vừa được duyệt y xong vài tháng thì Hội Nghị Huynh Trưởng Gia Đình Phật Hóa Phổ toàn quốc được triệu tập tại Huế. Trong hội nghị này có đề nghị sửa đổi danh hiệu Gia Đình Phật Hóa Phổ ra Gia Đình Phật Tử. Nhận thấy sự hợp lý của đề nghị này, anh em đại biểu Bắc Việt hoan hỷ tán thành, không một chút phàn nàn hay tự ái, mặc dù trước kia họ đã dùng danh từ ấy để gọi tổ chức của họ, nhưng sau vì muốn tổ chức Gia Đình được thống nhất, họ đã đổi lại là Gia Đình Phật Tử(2), và như thế là họ lại phải xin sửa đổi danh hiệu lại một lần nữa trong vòng có mấy tháng thôi.
b) Ở Đà Lạt, và khi mới thành lập Gia Đình, tài liệu chưa đầy đủ, sự liên lạc với cấp lãnh đạo ở Huế, vì thời cuộc, chưa được chặt chẽ, nên anh em Huynh Trưởng ở đây đã mặc đồng phục với áo chemise tay dài, quần dài và khăn quàng. Nhưng để đồng phục được duy nhất trong toàn quốc, anh chị em Gia Đình Phật Hóa Phổ Đà Lạt đã hoan hỷ cắt bớt cánh tay áo, cắt cụt ống quần dài và bỏ khăn quàng ra, mặc dù làm như thế là họ sẽ bị lạnh lẽo nhiều hơn trong một miền luôn luôn lạnh lẽo, mưa gió.
Cái tinh thần hy sinh cho thống nhất ấy thật đáng làm gương cho những người lớn, những tổ chức lớn, mặc dù các người lớn và tổ chức lớn ấy bao giờ cũng xem Gia Đình Phật Tử là một bọn con nít, làm việc con nít. Cái câu “hậu sanh khả úy” đáng được áp dụng cho “bọn con nít” ấy lắm. Tiếc thay! Người lớn, người già trong các tổ chức lớn và già lại cứ thấy họ là “hậu sanh” mà không bao giờ thấy họ là “khả úy”. Nguyên nhân vì đâu? Chúng tôi sẽ đề cập trong một số sau.
MỤC ĐÍCH & LỊCH TRÌNH TIẾN TRIỂN
CỦA GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
(tiếp theo)
Mặc dù loạt bài này đang nói về lịch trình tiến triển của Gia Đình Phật Tử, nhưng vì trong số trước, trong khi bàn đến sự hy sinh và thiện chí của các cấp lãnh đạo Gia Đình Phật Tử địa phương để thực hiện sự thống nhất phong trào, chúng tôi có hẹn sẽ bàn đến lý do vì sao Gia Đình Phật Tử bị các người lớn, hội lớn trong Tổng Hội xem rẻ, xem khinh; nên trong số này, chúng tôi xin giữ lời hứa, tạm gác vấn đề lịch trình tiến triển của Gia Đình Phật Tử để đi sâu vào những lý do đã làm cho Gia Đình Phật Tử không được trọng nể.
I/ NHẬN XÉT TÌNH TRẠNG:
Chúng tôi đã từng nghe nhiều anh chị em cốt cán của Gia Đình Phật Tử thở ra với chúng tôi: Em còn ở lại với Gia Đình Phật Tử là vì lý tưởng, vì tình thương đối với các em, chứ không thì đã lìa xa Gia Đình Phật Tử lâu rồi.
Có Chị Trưởng cố cựu đã rơi nước mắt mà kể lể: “Em có phải là con nít nữa đâu. Ở trong Hội, thì em cũng là Ban viên Ban Trị Sự. Ở ngoài đời, em có thua sút ai đâu. Thế mà khi mặc áo lam vào, đi với các em Phật Tử, là người lớn trong Hội nhìn em với con mắt khác ngay. Họ xem em cũng như bọn con nít, đối xử như đối xử với con em họ”.
Có anh Huynh Trưởng lại bảo: “Làm một người Huynh Trưởng phải nhịn nhục nhiều lắm mới được, và sẵn sàng để nghe các bác la mắng”. Một Ban viên Ban Trị Sự Chi Hội kia đã mắng các em: “Tụi bây ăn bám vào Chi Hội, tao sai mà tụi bây không làm, thì tao đuổi đầu đi hết!”
Thật là bi thảm!!! Có nhiều thanh niên tri thức rất muốn đến với Gia Đình. Họ là những người có địa vị trong xã hội, vì thấy lý tưởng của Gia Đình Phật Tử tốt đẹp mà muốn tham gia hoạt động. Nhưng khi đến với Gia Đình, họ bị Ban viên Ban Trị Sự đối xử thế nào không biết mà họ nhận thấy mất hết cả tư cách là một Huynh Trưởng, một người đã đến tuổi trưởng thành và hiểu biết. Chúng tôi không có ý yêu cầu những người ấy được đối xử một cách đặc biệt, không muốn Hội tâng bốc họ, vì như thế cũng không hay ho gì, đã đến chùa thì nên để chức tước phẩm hàm ở ngoài cửa. Nhưng ít ra, cũng đừng nên thấy rằng vì họ chơi với con nít, nên họ cũng là con nít; đừng nên nghĩ rằng vì tổ chức Gia Đình Phật Tử nằm trong nách Hội, nên những người ở trong Gia Đình cũng phải nằm trong nách những Ban viên của Hội.
II/ LÝ DO CỦA THẢM TRẠNG NÓI TRÊN:
A. Về phía những người có trách nhiệm trong Hội:
Phải thẳng thắn mà nói ngay rằng ở trong Ban Trị Sự các cấp, và nhất là ở các Khuôn hay Chi Hội, có một số đông Ban viên không hiểu gì về Gia Đình Phật Tử hết. Họ không hiểu mục đích của Gia Đình, cũng không hiểu tổ chức, hoạt động, phương pháp giáo dục của Gia Đình, nên tưởng các em vào Gia Đình thì cũng như các Đạo hữu vào Hội, vào để tu như họ, làm việc như họ, mình làm gì thì bắt các em làm nấy. Thậm chí có nhiều người có trách nhiệm trong các Ban Trị Sự mà không bao giờ thấy (thấy chứ chưa nói là đọc) Nội Quy của Gia Đình Phật Tử là thế nào. Có người bướng đến nỗi nói xua đùa: Nội Quy của tụi bây đặt ra thì tụi bây theo, chứ ăn thua gì đến Hội, đến chúng tao?
Câu nói thật đã làm xấu hổ lây cho toàn thể những ai có trách nhiệm trong Hội! Có người lại nghĩ rằng mình lớn và lại ở trong cấp bậc đàn anh của Hội thì có quyền sai sử các Đoàn viên Gia Đình Phật Tử, bắt họ phải tuân theo ý muốn của mình, như kiểu trong đại gia đình, cha chú nói thì con cháu phải nghe. Họ quên rằng Gia Đình Phật Tử là một tổ chức như một Hội, có điều lệ, có chương trình hoạt động, có tôn ti trật tự; họ đâu có quyền sai bảo ngang như sai bảo con em ở nhà được. Mặc dù các Đoàn Sinh là con em Hội viên cả đấy, nhưng khi những người con em ấy đã mặc áo lam, đã đến hội họp ở Đoàn, thì họ là những Đoàn Sinh, chịu mệnh lệnh của anh hay chị Đoàn Trưởng; và những anh hay chị Đoàn Trưởng này lại chịu mệnh lệnh của Ban Huynh Trưởng hay Ban Hướng Dẫn. Chính Ban Hướng Dẫn mới có quyền trực tiếp điều khiển Gia Đình Phật Tử, và trực tiếp chịu trách nhiệm về Gia Đình Phật Tử. Một tổ chức nào cũng thế, tất phải tuân theo một trật tự nào đó mới tồn tại và sinh hoạt điều hòa được. Nếu mệnh lệnh không duy nhất, nếu ai cũng có quyền ra mệnh lệnh, nhất là những người vô thẩm quyền, vô trách nhiệm cũng ra mệnh lệnh, tổ chức ấy trở thành một giỏ cua!
B. Về phía những Huynh Trưởng của Gia Đình Phật Tử:
Phải công nhận rằng hiện nay có một số rất đông Huynh Trưởng không cân xứng với trách vụ mình, Có người chưa đủ tuổi làm Huynh Trưởng; có người chưa có một chút kinh nghiệm nào ở đời và ở Gia Đình Phật Tử; có người chưa đọc hết Nội Quy của Gia Đình Phật Tử; có người chưa thuộc mục đích và điều luật của Gia Đình; có người thiếu khả năng, có người thiếu tác phong của một người Huynh Trưởng. Do đó, Gia Đình Phật Tử không được xem trọng. Kinh nghiệm cho thấy rằng ở đâu có những Huynh Trưởng đứng đắn, có đạo đức, thì ở đó Gia Đình Phật Tử được trọng nể. Sự nhận xét này, tất nhiên không đúng hơn, nhưng cũng đúng trong rất nhiều trường hợp.
Một lý do khác làm cho các Ban Trị Sự xem thường Gia Đình Phật Tử là sự ỷ lại quá nhiều của các Ban Huynh Trưởng các cấp Trị Sự. Bất luận một việc gì của Gia Đình Phật Tử, nhất là về vấn đề tài chính, những người Huynh Trưởng ấy cũng cầu cứu đến Ban Trị Sự. Từ y phục, cho đến xa phí, sự chi tiêu trong khi đi cắm trại… nhất nhất họ đều kêu gọi đến sự giúp đỡ của Ban Trị Sự. Có người lại đặt ra cả một Ban Bảo Trợ, và Ban Bảo Trợ này trở lại chỉ huy Gia Đình Phật Tử! Điều này không có gì đáng lấy làm lạ: Khi người ta đã bỏ tiền ra, tất nhiên người ta phải kiểm soát chứ! Ai còn lạ gì mãnh lực sai khiến của đồng tiền. Khi đã hoàn toàn nhờ và đến tài chánh của người khác, thì thôi đừng nói đến chuyện tự do và tự lập!
Cho nên, Đoàn Trưởng muốn người ta trọng nể Gia Đình mình, thì trước tiên phải lìa bỏ tánh ỷ lại, phải tập tành tự lập, tự túc cho mình và cho các em mình; hãy cố gắng giúp đỡ người khác và đừng hy vọng người khác giúp mình. Chúng tôi không thể không chua xót mỗi khi nhận thấy có những Huynh Trưởng vì muốn được vừa lòng Ban Trị Sự, đã đàn áp đàn em của mình, đến nỗi làm cho chúng mất hết cả tự tín, tự trọng, để một ngày kia chúng trở thành những con vật không có xương sống! Nếu sứ mạng giáo dục con em, thế hệ ngày mai của Phật Tử, mà đi đến tình trạng ấy, thì thà đừng có Gia Đình Phật Tử còn hơn!
- MỜI XEM TIẾP bài liên quan: Cần hiểu đúng đắn ý nghĩa Gia Đình Phật Tử.
CHÚ THÍCH CỦA THƯ VIỆN GĐPT:
(1) Hùng Khanh là bút danh của anh Võ Đình Cường (Huynh Trưởng GĐPT đảm nhiệm chức danh Trưởng Ban Hướng Dẫn Trung Ương GĐPTVN nhiều nhiệm kỳ nhất trong lịch sử GĐPT từ trước tới nay) khi anh viết bài cho tạp chí Liên Hoa.
Tưởng cần chú thích thêm, tập san Liên Hoa xuất bản đầu tiên năm 1955 với tên gọi là Liên Hoa Văn Tập, do Ni Sư Thích Nữ Diệu Không sáng lập và chủ biên, Liên Hoa Tùng Thư xuất bản; sau đó Ni Sư nhã ý trao lại cho Giáo Hội Tăng Già Trung Việt làm cơ quan truyền bá Phật Pháp của Giáo Hội. Số 1 bộ mới (Tết Nguyên Đán) năm 1956 phát hành với tên gọi là Tạp Chí Liên Hoa; sau Pháp Nạn 1963, tục bản đầu năm 1964 với tên Liên Hoa Nguyệt San cho đến Pháp Nạn 1966 thì đình bản.
(2) Trong nguyên bản ghi là “… vì muốn tổ chức Gia Đình được thống nhất, họ đã đổi lại là Gia đình Phật hóa phổ…”. Có lẽ do nhầm lẫn.