1. The Search for the Bull
In the pasture of this world,
I endlessly push aside the tall grasses in search of the bull.
Following unnamed rivers,
lost upon the interpenetrating paths of distant mountains,
My strength failing and my vitality exhausted,
I cannot find the bull.
I only hear the locusts chirring through the forest at night.
1. TÌM TRÂU
Trong đồng cỏ cõi nhân gian
Ta liên tục vén cỏ làn qua bên
Quyết tìm trâu, trí vững bền
Ta theo những nhánh sông hiền vô danh
Lạc vào bao nẻo loanh quanh
Lối mòn giăng mắc núi xanh xa vời
Sức suy nhược, thân rã rời
Bóng trâu nào thấy tăm hơi trong vùng
Chỉ nghe vọng giữa mông lung
Ve kêu rả rích khắp rừng đêm nay.
2. Discovering the Footprints
Along the riverbank under the trees,
I discover footprints!
Even under the fragrant grass I see his prints.
Deep in remote mountains they are found.
These traces no more can be hidden than one’s nose,
looking heavenward.
2. THẤY DẤU
Dọc bờ sông, dưới tàn cây
Ta nhìn ra dấu chân đầy ở quanh
Và ngay dưới đám cỏ mành
Dấu chân cũng hiện rành rành rõ thêm
Thẳm sâu rặng núi trong miền
Vết chân trâu cũng thấy liền lộ ra
Khó mà che khuất mắt ta
Như là mũi ngước trời xa ngóng nhìn.
3. Perceiving the Bull
I hear the song of the nightingale.
The sun is warm, the wind is mild,
willows are green along the shore,
Here no bull can hide!
What artist can draw that massive head,
those majestic horns?
3. THẤY TRÂU
Họa mi vẳng tiếng hót lên
Vầng dương ấm áp, gió êm dịu dàng
Liễu xanh bờ suối giăng hàng
Trâu nào có thể ẩn tàng nơi đây!
Nào ai vẽ được khéo tay
Đầu kia to lớn, sừng này oai nghi?
4. Catching the Bull
I seize him with a terrific struggle.
His great will and power are inexhaustible.
He charges to the high plateau far above the cloud-mists,
Or in an impenetrable ravine he stands.
4. BẮT ĐƯỢC TRÂU
Sau hồi chiến đấu gớm ghê
Ta nay tóm bắt trâu kia được rồi
Trâu mang ý chí tuyệt vời
Lại thêm sức lực trâu thời vô song
Leo cao trâu cứ vẫy vùng
Lên cao nguyên khuất mấy từng mây che
Hay là xuống đứng dưới khe
Lũng sâu thăm thẳm có chi đường vào.
5. Taming the Bull
The whip and rope are necessary,
Else he might stray off down some dusty road.
Being well trained, he becomes naturally gentle.
Then, unfettered, he obeys his master.
5. CHĂN TRÂU
Roi và dây cần thiết sao
Kẻo thân trâu lại vẫn lao tơi bời
Xuống nơi bụi bặm mù trời
Lạc đường, lạc nẻo vào nơi nào rồi.
Được rèn luyện kỹ bởi người
Tự nhiên trâu sẽ tới thời hiền lương
Rồi khi không bị buộc ràng
Trâu tùng phục chủ dễ dàng êm xuôi.
6. Riding the Bull Home
Mounting the bull,
slowly I return homeward.
The voice of my flute intones through the evening.
Measuring with hand-beats the pulsating harmony,
I direct the endless rhythm.
Whoever hears this melody will join me.
6. CƯỠI TRÂU VỀ NHÀ
Leo lên trâu cưỡi thảnh thơi
Ta quay chậm rãi về nơi hướng nhà
Sáo ta chiều vọng ngân nga
Tay ta gõ nhịp luôn hòa điệu ru
Ai nghe nhạc khúc thiên thu
Xin cùng ta tấu lên cho nhịp nhàng.
7. The Bull Transcended
Astride the bull, I reach home.
I am serene. The bull too can rest.
The dawn has come.
In blissful repose,
Within my thatched dwelling
I have abandoned the whip and rope.
7. QUÊN TRÂU
Cưỡi trâu thong thả trên đường
Về nhà bình thản không vương bận lòng
Và trâu cũng nghỉ ung dung
Bình minh vừa tới rạng hồng nơi nơi
Trong nhà tranh nghỉ thảnh thơi
Roi, dây đem cất, ta thời cần đâu.
8. Both Bull and Self Transcended
Whip, rope, person, and bull
all merge in no-thing.
This heaven is so vast no message can stain it.
How may a snowflake exist in a raging fire?
Here are the footprints of the patriarchs.
8. CẢ TRÂU VÀ NGƯỜI ĐỀU QUÊN
Roi, dây, người với lại trâu
Cùng nhau tất cả tan vào hư không
Cõi trời thời quá mênh mông
Không còn dấu tích lưu trong chốn này
Một bông tuyết mỏng manh thay
Làm sao tồn tại khi bay vật vờ
Gặp lửa hồng toả nhiệt ra
Vết chân Chư Tổ chính là đây thôi.
9. Reaching the Source
Too many steps have been taken
returning to the root and the source.
Better to have been blind and deaf from the beginning!
Dwelling in one’s true abode,
unconcerned with that without
The river flows tranquilly on and the flowers are red.
9. VỀ NGUỒN
Phải qua nhiều đoạn đường đời
Mới quay về được tới nơi cội nguồn
Từ đầu mù, điếc đi luôn
Thế mà nghĩ lại thấy còn hay hơn!
Và ta trú ngụ trong am
Nhà mình thực sự bình an lâu rồi
Quan tâm chi đến cảnh ngoài
Sông trôi êm lặng, hoa thời đỏ tươi.
10. In the World
Barefooted and naked of breast,
I mingle with the people of the world.
My clothes are ragged and dust-laden,
and I am ever blissful.
I use no magic to extend my life;
Now, before me, the dead trees become alive.
10. TRONG CÕI NHÂN GIAN
Ngực trần, chân đất thảnh thơi
Ta hòa nhập với con người dương gian
Áo quần rách rưới lầm than
Nhưng ta hạnh phúc vẹn toàn biết bao
Ta nào cần pháp thuật đâu
Để mong cuộc sống thêm lâu thêm dài
Trước ta giờ hiển lộ rồi
Muôn cây khô héo tới hồi phục sinh.
oOo
Tâm Minh NGÔ TẰNG GIAO
Chuyển dịch thơ (dựa theo bản tiếng Anh của NYOGEN SENZAKI và PAUL REPS – Anchor Books, 1989)
Xem thêm Thơ vịnh Thập Mục Ngưu Đồ (Đại Thừa)