KINH ĐÔ THẤT THỦ
Hồ Đắc Duy
(Đại Việt Sử Thi – Quyển 26)
oOo
Ngày hai ba tháng năm Ất Dậu(*)
Lúc canh tư hoả pháo dậy trời
Ấy giờ phát lệnh khắp nơi
Tấn công nhất loạt đánh loài ngoại xâm.
Thuyết chia quân ra làm hai mặt
Vượt sông Hương vây chặt toà Khâm
Đây là đầu não Pháp quân
Giao Tôn Thất Lễ diệt tan tức thì.
Mặt thứ nhì do Trần Xuân Soạn
Đồn Mang Cá thanh toán thật nhanh
Giặc Tây bị đánh thình lình
Xuống hầm trú ẩn qua đêm kinh hoàng.
Lính lê-dương từ đồn Mang Cá
Chia ra làm hai ngả tiến binh
Mặt sau đánh cửa Hoà Bình
Bên hông công hãm cửa thành Đông Ba.
Chiếm Thượng thành tiến qua Lục Bộ
Từ Thượng Tứ đánh tới Ngọ Môn
Dân binh hỗn loạn kinh hồn
Giặc Tây đốt phá chẳng còn lại chi.
Từ Tịnh Tâm ngó về Thượng Tứ
Cờ tam tài phất gió tung bay
Tin đưa thất thủ Kỳ đài
Vào lúc đúng ngọ trưa ngày hai ba.
Giặc phá nhà cướp đi của cải
Đốt Chợ Mới rồi trại Tuyển Phong
Đốt khu Long Võ bộ Công
Vào ngay chính điện tấn công Kiền Thành.
Phía hữu ngạn Nam binh rút chạy
Vượt qua sông bám lấy Kim Long
Giặc đang ở thế thượng phong
Đem thêm hoả pháo phản công Nam triều.
Át tiếng kêu lương dân vô tội
Súng của Tây vang dội đì đùng
Kinh đô lửa cháy hãi hùng
Dòng người tháo chạy đạp chồng lên nhau.
Người có tiền cũng như kẻ khổ
Chạy rần rần tìm chỗ chui ra
Người thì theo cửa Đông Ba
Người tuôn xuống ngã An Hoà thoát thân.
Cửa Thượng Tứ địch quân chiếm mất
Dân lại ùa ra đất Chánh Tây
Leo thành bằng mấy thang dây
Sẩy tay rớt xuống nhiều người chết oan.
Nỗi kinh hoàng biết đâu mà kể
Chung quanh mình toàn thấy xác ma
Bên đường kẻ khóc người la
Người thì mất mẹ, người cha chết rồi.
Người với người tranh nhau tháo chạy
Hai bên đường nhà cháy ra tro
Qua khúc Gia Hội vạn đò
Dưới sông xác nổi lập lờ thảm thương.
Đò đưa qua bên làng Tiên Nộn
Dân chạy ùa đến huyện Phú Vang
An Truyền dân đã đầy tràn
Phú Lương, Mỹ Chánh tìm đàng lánh thân.
(*) 5-7-1885.
HỒ ĐẮC DUY
(Đại Việt Sử Thi – Quyển 26)
Nguồn: Thi Viện (thivien.net)
