Những tờ tiền giấy với mệnh giá khủng khiếp mà giá trị cực kỳ thấp, tờ tiền bị khoét thủng lổ nơi khuôn mặt nhân vật được in trên tiền mà vẫn lưu hành, tiền chỉ phát hành ra cho lấy có mà không có giá trị sử dụng hay in những biểu tượng “kiêng kỵ”; những đồng tiền xu có hình dáng kỳ lạ v.v… quả thực là những đồng tiền khác thường trong thế giới tiền tệ…
1. TIỀN GIẤY:
Tờ 500 tỷ:
Nam Tư, một quốc gia ở châu Âu trước đây đã đối mặt với tình trạng siêu lạm phát bắt đầu từ năm 1989, cho tới khi cải cách kinh tế năm 1994. Đồng tiền giấy mệnh giá cao nhất năm 1988 là 50.000 dinara (đơn vị tiền tệ) đã thay đổi lên tới 500.000.000.000 dinara vào năm 1994.
Tờ 100.000 tỷ:
Mức lạm phát kỷ lục thế giới, nửa cuối năm 2008 khi chính phủ Zimbabwe phát hành các tờ tiền mới với mệnh giá 100.000 tỷ, 50.000 tỷ, 20.000 tỷ và 10.000 tỷ đô la Zimbabwe. Trên thực tế, tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ đô la Zimbabwe tại thời điểm đó chỉ tương đương 300 USD. Một ổ bánh mỳ tại nước này khi đó cũng có giá tới 300 tỷ đô la Zimbabwe. Để đi xe buýt tại Harare, người dân cũng phải cần tới hơn 100 tỷ đô la Zimbabwe. Chỉ vài tháng sau khi được phát hành, tờ tiền mệnh giá 100.000 tỷ đô la của nước này cũng mất giá chóng mặt và không còn đủ mua nổi một ổ bánh mỳ trước lúc bị khai tử, khi chính phủ tuyên bố xóa bỏ 12 chữ số 0 trên đồng tiền.
Tờ 100 triệu tỷ:
Năm 1946, Hungary rơi vào cơn bão lạm phát trầm trọng nhất lịch sử. Chính phủ nước này khi ấy còn phát hành tờ 100 triệu tỷ pengo. Trên thực tế, tờ tiền này chỉ có giá như 20 cent.
Tiền khoét lỗ:
Năm 1997, chế độ độc tài của Joseph Mobutu tại Congo bị lật đổ. Sau đó, trong khi chờ tiền mới được thiết kế và in lại, chính phủ nước này đành cắt bỏ mặt Mobutu trên các tờ tiền cũ để tạm thời sử dụng.
Tiền trong trại tập trung Quốc Xã:
Tờ tiền giấy này được tạo ra bởi Đức Quốc Xã, sử dụng trong các trại tập trung ở Tiệp Khắc. Những tờ tiền có mệnh giá nhưng thực tế chỉ đơn giản là tờ giấy, không có giá trị và không được sử dụng.
Tiền Einstein
Năm 1952, Thủ Tướng Israel đầu tiên, David Ben-Gurion đã mời nhà vật lý Albert Einstein nhận chức Chủ Tịch Danh Dự của Israel, tuy nhiên Einstein đã từ chối. Để tôn vinh nhà vật lý lỗi lạc này, ngân hàng trung ương nước này đã phát hành đồng tiền có in hình ông vào năm 1968. Thật ra đây không hẳn là một đồng tiền kỳ lạ đặc biệt, điều khác thường chỉ là thông thường các chính phủ thường in hình các lãnh tụ, anh hùng, nguyên thủ quốc gia mình. Ở đây thì in hình một nhà bác học ngoại quốc.
Tiền in hình con lừa
Sau chiến thanh thế giới thứ nhất, vấn đề quan trọng là phát hành đồng tiền khẩn cấp tại Đức và Áo. Đây có thể là đồng tiền kỳ lạ nhất thế giới do in hình con lừa (mà nhìn kỷ có vẻ như đang bài tiết?!). Lừa lại là một động vật quốc gia nào cũng tránh không dùng khi in tiền, vì lừa biểu trưng cho sự ngu dốt và nô dịch thể xác trong hầu hết truyền thuyết và truyện ngụ ngôn các nước. Thật trái ngược với tờ bạc Einstein biểu tượng cho sự thông thái trên đây.
Tiền giấy kích thước lớn nhất thế giới:
Đồng 100.000 peso được chính phủ Philippines phát hành năm 1998 được coi là đồng tiền có kích thước lớn nhất so với tất cả các đồng tiền giấy hợp pháp được lưu hành từ xưa đến nay. Với kích thước bằng tờ giấy A4, đồng tiền này được phát hành để kỷ niệm 100 năm ngày Philippines thoát khỏi ách thống trị của thực dân Tây Ban Nha. Đồng tiền chỉ phát hành với số lượng hạn chế cho một số nhà sưu tập. Để mua được nó, người ta phải trả tới 180.000 peso, tương đương 3.700 USD.
Tiền giấy cổ nhất thế giới
Kích thước cũng tương đối lớn, tờ tiền giấy cổ nhất thế giới được ghi nhận tại Trung Hoa khoảng năm 800 mặc dù nước này bỏ dùng tiền giấy vào giữa thế kỷ XV.
2. TIỀN XU:
Những hình dáng hay biểu tượng khác thường được sử dụng làm mẫu cho các đồng xu lưu hành hay sưu tập, thông thường thì mỗi loại đều mang những ý nghĩa hay kỷ niệm sự kiện riêng.
Đồng xu hình bản đồ Australia:
Sở Đúc Tiền Perth của Australia cho ra đời loạt tiền xu mang hình bản đồ quốc gia. Đã có 3 đồng bạc được sản xuất với hình dạng này, trên đó in hình chim bói cá Australia, đà điểu sa mạc (hay còn gọi là chim Emu) và Kangaroo.
Đồng xu hình bản đồ Châu Âu:
Cộng Hòa Nauru (đảo thuộc Nam Thái Bình Dương) muốn vinh danh sự kiện lưu hành rộng rãi đồng euro năm 2002 bằng chính tiền của mình. Đồng xu bạc trị giá 10 USD mang hình thể khu vực châu Âu do các quốc gia thành viên tạo nên.
Đồng xu hình Tam Giác Quỷ Bermuda:
Không ngại ngùng trước những điều bí hiểm liên quan đến cái tên Bermuda, quần đảo này đã ra mắt loạt xu hình Tam Giác Quỷ lần đầu vào năm 1970. Những đồng tiền được giới sưu tập đánh giá cao, in hình một con tàu đang trên biển Đại Tây Dương. Phiên bản năm 1997 còn mô tả xác của Sea Venture, con tàu Anh vào thế kỷ XVII đã đâm vào đá ngầm tại Bermuda.
Đồng xu hình Kim Tự Tháp:
Đảo Man (vùng tự trị thuộc Hoàng Gia Anh, nằm trung tâm các đảo của Anh trong vùng biển Ireland) đã đúc đồng tiền hình Kim Tự Tháp (tam giác). Dù vẫn có giá trị lưu hành, mục đích sử dụng chính là dành cho các nhà sưu tập. Một mặt in hình vua Tutankhamun (người trị vì vương triều thứ XVIII của Ai Cập cổ đại) lấy từ lăng mộ ông. Hình mặt trời được phủ bằng cát từ cửa vào Kim Tự Tháp của Tutan. Mặt kia đồng xu in hình Nữ Hoàng Elizabeth của Anh.
Đồng xu hình nhà thờ lớn Valencia:
Đảo Cook chọn cách in đồng xu hình nhà thờ lớn Valencia (Tây Ban Nha) để kỷ niệm chuyến thăm của Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đến đây vào năm 2006.
Đồng xu xếp hình lá cờ:
Ba Lan và Ukraine là đồng chủ nhà sự kiện túc cầu Euro 2012. Với tinh thần chung, hai quốc gia bắt tay sản xuất loạt tiền hiếm. Một bộ gồm 2 phần, một bên là mệnh giá 10 zloty Ba Lan, phía còn lại là 10 hryvnia của Ukraine. Khi ghép lại với nhau sẽ tạo thành hình lá cờ. Mỗi xu có giá 2,8 USD vào thời điểm ra mắt, 4 xu một lá cờ tượng trưng cho 4 thành phố Ba Lan tổ chức sự kiện.
Đồng xu hình sân vận động bóng chày:
Nhằm đánh dấu kỷ niệm 75 năm Bảo Tàng Bóng Chày, Cục Đúc Tiền Hoa Kỳ sẽ ra mắt đồng xu đặc biệt mệnh giá 5 USD vàng, 1 USD bạc và 0,5 USD. Tất cả đều được làm lồi một mặt để giống với hình sân vận động. Cục Đúc Tiền đã vận động cuộc thi thiết kế mặt lõm đồng xu, bởi mặt còn lại in logo của bảo tàng. Trước Hoa Kỳ, đã có vài quốc gia làm xu lồi. Năm 2009, Pháp đã làm để kỷ niệm Năm Thiên Văn Quốc Tế, Australia cũng trang trí đồng xu bằng các chòm sao (hình dưới).
Đồng xu hình đàn guitar:
Năm 2004, Somalia kỷ niệm lần thứ 50 của nhạc Rock & Roll bằng loạt tiền xu hình đàn guitar, phiên bản giới hạn, với nhiều hình dạng khác nhau. Năm 2012, quốc gia này lại ra mắt thêm một bộ nữa, tăng thêm hình dáng. Trong cuộc nội chiến kéo dài nhiều năm, những đồng xu này chỉ còn tính sưu tập.
Đồng xu hình xe mô-tô:
Chưa dừng lại ở những cây đàn guitar, Somalia vừa tung thêm phiên bản khác là xe mô-tô…
Đồng xu hình xe ô-tô:
Rồi những chiếc ô-tô thể thao cũng nằm trong bộ sưu tập tiền đặc biệt của quốc gia châu Phi nêu trên. Những đồng tiền này không được lưu hành và chỉ có ý nghĩa với những nhà sưu tập.
Đồng xu hình trái tim:
Cộng hòa Palau (quốc đảo nằm phía tây Thái Bình Dương) thu hút các nhà sưu tập với loạt tiền xu hình trái tim. Năm 2009, các đồng tiền in hình cặp thiên thần, đến phiên bản 2012 trở thành trái tim thêm đôi cánh và slogan “My heart flies for you”.
Đồng xu hình tam giác:
Canberra thường được mệnh danh là thành phố của những vòng tròn và bùng binh. Tuy nhiên, thủ đô Australia sẽ kỷ niệm ngày tòa nhà Quốc Hội tròn 25 tuổi bằng một đồng xu hình tam giác, các góc được làm vát với mệnh giá 5 đôla Australia (AUD). 10.000 đồng xu sẽ được đúc từ bạc 99,99%. Mặt trước in hình tòa nhà Quốc Hội nhìn từ một trong những khoảnh sân bên trong. Thông tin về Nữ Hoàng Anh – Elizabeth II được đặt ở mặt sau. Cột cờ hình tam giác trên nóc tòa nhà là điểm nhấn quan trọng trong thiết kế của đồng tiền. Ngoài ra, phiên bản (hạn chế) xu 20 cent làm từ hợp kim đồng – kẽm cũng sẽ được sản xuất trong chương trình đúc tiền xu kỷ niệm lần này. Xu 20 cent sẽ in hình cả tòa nhà Quốc Hội cũ. Đồng xu này không có giá trị lưu hành. Theo Canberra Times, các nhà sưu tầm sẽ phải trả khoảng 85 AUD để có một đồng xu này.
QUANG MAI sưu tầm (internet)