Đồng sáng lập kiêm cựu giám đốc điều hành hãng Apple, người đã mang đến cho thế giới Iphone và Ipad, đã qua đời ở tuổi 56 sau thời gian dài chống chọi với căn bệnh ung thư. Hãng công nghệ máy tính khổng lồ Apple Inc. của Hoa Kỳ đã chính thức thông báo tin buồn này vào thứ Tư 5/10/2011.
Không có chi tiết nào thêm trong bản thông báo ngắn gọn được đưa ra. QM.
Di sản mà Steve Jobs để lại là những sản phẩm được cả thế giới biết đến, từ máy điện toán Apple II, Macintosh đến iPod, iPhone và iPad.
Hồi tháng 8/2011, trong khi đang là tổng giám đốc, ông chính thức từ chức, nhưng không đưa ra lý do. Năm 2009, ông từng trải qua một cuộc giải phẫu ghép gan và trước đó bị chứng ung thư tuyến tiền liệt.
Ông Jobs là người có vai trò quan trọng đưa Apple trở thành công ty chiếm lãnh thị trường máy điện thoại thông minh, máy nghe nhạc cá nhân, và với máy iPad, mở ra một thị trường mới về máy điện toán cá nhân.
Ông là khuôn mặt đại diện cho Apple, người quảng cáo chủ yếu cho các sản phẩm của Apple và cũng là người giải cứu công ty này khi trở lại năm 1997 sau 12 năm vắng bóng, đưa công ty ra khỏi nguy cơ suy sụp tài chánh.
Các nhà đầu tư trong những năm gần đây đặt nhiều hy vọng về công ty trên cá nhân ông Jobs, một điều khiến cho giá cổ phiếu Apple sút giảm mỗi khi có tin tức hay tin đồn xấu về sức khỏe của ông.
Gốc Syria, từng là con nuôi, sống nghèo khổ, học dang dở…
Steven Paul Jobs sinh ngày 24 tháng 2 năm 1955, là con trai của một cặp sinh viên đại học chưa kết hôn người gốc Syria. Ông bị cha mẹ ruột từ bỏ và được một đôi vợ chồng người California là Paul và Clara Jobs nhận nuôi.
Nhiều tháng sau đó, cha mẹ ruột của ông thành hôn và sinh một người con gái tên Mona, cô không hề biết đến sự tồn tại của anh trai mình cho mãi đến khi trưởng thành.
Theo trang web Wikipedia, ông Jobs ra đời tại San Francisco, được hai ông bà Paul và Clara Jobs nhận làm con nuôi, và đặt tên ông là Steven Paul. Cha ruột của ông là Abdulfattah Jandali, một sinh viên đại học người Syria, sau này là giáo sư khoa học chính trị. Mẹ ruột của ông là Joanne Simpson, một sinh viên người Mỹ, sau này trở thành người dạy ngôn ngữ.
Ông lớn lên tại gia đình cha mẹ nuôi ở Thung lũng Silicon, trung tâm của nền công nghệ điện tử Mỹ.
Ông Jobs theo học trường trung học Cupertino và Homestead tại Cupertino, một thành phố nhỏ phía Tây San Jose. Sau giờ học, ông thường đến công ty Hewlett-Packard tại Palo Alto gần đó. Sau đó, ông được mướn làm việc tạm thời thêm trong mùa hè cùng với một sinh viên tên là Steve Wozniak.
Năm 1972, ông tốt nghiệp trung học và vào đại học Reed College ở Portland, Oregon. Mặc dù bị đuổi sau một mùa học, ông vẫn tiếp tục dự thính các lớp học tại Reed College, trong đó có lớp vẽ.
Trong thời gian này, ông phải ngủ dưới sàn nhà của những người bạn, đổi lon nước ngọt để lấy tiền ăn và nhận các bữa ăn miễn phí mỗi tuần tại ngôi đền Hare Krishna.
Sau này, khi thành công, ông có lần nói: “Nếu tôi không học ở trường, Mac sẽ không bao giờ có có nhiều kiểu chữ hay phông chữ cách nhau với tỉ lệ cân xứng như vậy.”
Steve Jobs với đạo Phật
Ông bỏ học cao đẳng ngay sau học kỳ đầu tiên và đi làm cho công ty sản xuất trò chơi điện tử Atari để kiếm tiền đi du lịch Ấn Độ cùng với Daniel Kottke, người bạn học tại Reed College. Daniel Kottke sau này là nhân viên đầu tiên của Apple.
Hai năm sau, Jobs trở lại Mỹ từ nơi đây như một tín đồ Phật giáo với chiếc đầu cạo trọc, mặc áo quần truyền thống của Ấn Độ và mang theo những trải nghiệm LSD (một loại ma túy tổng hợp), từ đó ông theo đạo Phật và ăn chay suốt đời.
Ông Jobs quay lại California và tham gia câu lạc bộ máy tính tại địa phương với Steve Wozniak, lúc đó đang tự thiết kế và chế tạo máy tính riêng của mình. Rồi ông làm kỹ thuật viên cho hãng Atari, một công ty sản xuất trò chơi điện tử, và được giao nhiệm vụ tạo một mạch điện tử cho trò chơi Breakout.
Năm 1976 Jobs đã có được hợp đồng bán 50 chiếc máy tính còn chưa sản xuất của Wozniak cho một cửa hàng máy tính, và nhờ có đơn đặt hàng này, ông đã thành công khi thuyết phục một nhà phân phối điện tử cho ông mua nợ các bộ phận để lắp máy.
Ông khai trương chiếc máy tính đầu tiên, Apple I, mà không phải mượn tiền hay phải chia cổ phần với bất kỳ ai khác.
Sáng lập Apple
Để phát triển dòng máy mới này cần đến rất nhiều tiền, và Jobs đã thuyết phục Mike Markkula, một nhà đầu tư địa phương, cho vay 250 ngàn đô la, ông Jobs cùng Steve Wozniak sáng lập công ty Apple Computer trong garaga nhà của ông vào năm 1976, khi ông chỉ mới 21 tuổi và Steve Wozniak lúc đó mới 26 tuổi. Sản phẩm đầu tiên của họ là máy điện toán cá nhân Apple I.
Ông đặt tên công ty dựa theo loại trái cây yêu thích nhất của mình, mà có thể do tình cờ hay cố ý, tên Apple luôn xuất hiện trước Atari trong danh bạ điện thoại.
Năm 1977, công ty Apple tung ra sản phẩm tiếp theo, Apple II, tạo được một thành quả to lớn và gây tiếng vang cho một công ty còn non trẻ. Tất cả lợi nhuận từ dòng Apple đầu tiên đều được dồn vào đầu tư cho bản cải tiến Apple II, được xuất hiện tại hội chợ máy tính California năm 1977.
Năm 1980, hai chàng trai trẻ trở thành triệu phú, phát triển công ty chỉ có hai người thành một công ty tầm cỡ quốc tế với cả ngàn nhân viên khắp thế giới.
Apple II, không giống như các dòng máy tính khác thời đó, được tung ra thị trường là một khối hoàn chỉnh, người mua không phải tự mua và lắp đặt các thành phần khác nhau.
Mẫu mới này thành công ngay lập tức, khởi động sự bùng nổ của hệ thống máy tính cá nhân, đạt số lượng bán hơn sáu triệu trước khi ngừng sản xuất vào năm 1993.
Bị đẩy ra khỏi Apple
Năm 1983, hai đồng sáng lập viên mướn ông John Sculley của công ty Pepsi làm giám đốc điều hành công ty khi công ty gặp khó khăn, sau khi tung ra thị trường loại máy điện toán cá nhân Macintosh nổi tiếng.
Jobs giới thiệu Macintosh năm 1984 và được hưởng ứng nhiệt liệt, nhưng đằng sau đó là những vấn đề về tài chính ở Apple. Có người cho rằng Jobs còn thiếu kinh nghiệm quản lý và thiếu những nhà điều hành chuyên nghiệp để lãnh đạo công ty.
Một trong những thành viên của hội đồng quản trị Apple cho rằng Jobs là người ‘thiếu kiểm soát’. “Ông ta nảy ra một ý tưởng nào đó và do là người sáng lập công ty, ông cứ thế tự đi thực hiện ý tưởng đó mặc cho nó có tốt cho công ty hay không.”
Số lượng bán giảm xuống, bực bội tăng lên. Rất nhiều nhân viên trong công ty cho rằng Jobs là kẻ chuyên quyền, và do đó dẫn đến những bất đồng quyền lực nội bộ. Ông bị đẩy đi khỏi công ty.
Câu chuyện đồ chơi
Vào thời điểm này ông đã thành lập hãng máy tính NeXT vào năm 1985 và một năm sau đó mua lại Graphics Group từ đạo diễn phim Chiến tranh các vì sao, George Lucas.
Công ty này sau đó được Jobs đổi tên thành Pixar, chuyên sản xuất linh kiện phần cứng của các máy tính cao cấp dành cho thiết kế hoạt hình, được sử dụng bởi rất nhiều các nhà làm phim, trong đó có cả Disney.
Jobs chuyển sang tập trung sản xuất máy tính thiết kế phim truyện hoạt họa.
Bước đột phá là năm 1995 khi Toy Story, với doanh thu đạt tới 350 triệu đô la Mỹ trên toàn thế giới, và một loạt những thành công như A Bug’s Life, Finding Nemo, và Monsters Inc.
Năm 1997 Apple mua công ty NeXT với giá 429 triệu USD. Ông Steve Jobs trở về với công ty do chính mình sáng lập sau một thời gian làm việc tại một số công ty khác. Ông ngay lập tức thay thế Giám đốc điều hành Apple lúc đó.
Ông bắt đầu cho ngừng một số dự án không có lợi để tạo thêm lợi nhuận cho Apple, mặc dù trải qua nhiều thời kỳ khó khăn. Jobs giải quyết tình trạng doanh thu thấp của Apple bằng cách hủy bỏ những dự án nhỏ và chuyển hướng sang tập trung vào thị trường tiêu dùng mới của công nghiệp điện tử.
iPhone
iPod được khai trương năm 2001 làm thỏa mãn nhu cầu âm nhạc mọi nơi mọi lúc của khách hàng, và ngay lập tức trở thành biểu tượng phong cách bởi thiết kế bóng bẩy và tai nghe màu trắng khác biệt.
Để duy trì dòng máy mới của mình, Jobs cũng cho ra đời iTunes, cho phép khách hàng tải nhạc từ internet và tạo ra playlist của riêng mình.
Năm 2003, Jobs được chẩn đoán bị ung thư tụy, ông từ chối phẫu thuật và tìm đến những cách chữa bệnh khác, trong đó có ăn kiêng đặc biệt.
Cuối cùng ông cũng đồng ý phẫu thuật vào năm 2004, luôn giữ kín tình trạng bệnh tật của mình mà chỉ một nhóm người rất nhỏ trong Apple được biết.
Năm 2005 Disney trả bảy triệu đô la cổ phiếu để mua lại Pixar, khiến Jobs trở thành cổ đông lớn nhất của hãng Walt Disney.
Năm 2007, một cuộc khai trương đình đám khác, Apple gia nhập thị trường điện thoại di động, Jobs giới thiệu iPhone, đám đông lớn xếp hàng nhiều tiếng đồng hồ ở các cửa hàng Apple địa phương vì sản phẩm iPhone, một loại điện thoại di động có đủ các tính năng của iPod, được giới trẻ rất ưa chuộng.
Năm 2008, máy tính cá nhân siêu mỏng Macbook Air ra đời. Như thường lệ, Jobs mặc áo len đen cao cổ và quần Jeans bạc màu đứng giới thiệu trên sân khấu.
Ông gầy và xanh làm dư luận xôn xao rằng bệnh tình của ông có lẽ đã quay trở lại. Đến đầu năm 2009 ông phải nghỉ sáu tháng để chữa ‘mất cân bằng hoocmôn’.
Trong giai đoạn làm việc lần thứ nhì, ông đưa Apple trở thành một công ty kỹ thuật điện tử có trị giá trên thị trường tới 351 tỷ USD nghĩa là chỉ thua kém đại công ty dầu lửa Exxon Mobil.
Các sản phẩm iPod rồi iPhone của Apple được coi là cuộc cách mạng trong thế giới điện tử. Tiếp theo đó sự ra đời của iPad là một bước ngoặt mới trong lãnh vực máy điện toán cá nhân.
Tháng tư năm đó ông trải qua phẫu thuật thay gan, và bác sĩ của ông tuyên bố rằng bệnh tình của ông có những tiến triển ‘tuyệt vời’.
Tuy nhiên, đến tháng một năm 2011, Apple thông báo Jobs vắng mặt vì lý do sức khỏe.
Năm 2004, Jobs tuyên bố với công chúng ông bị ung thư tuyến tụy, một căn bệnh hiếm gặp.
Không giống với người cùng thời, Bill Gates của Microsoft, Steve Jobs không cho thấy có xu hướng dùng sự giàu có của mình cho các mục đích từ thiện.
Và một điều lạ đối với một người theo đạo Phật, ông cũng chẳng hưởng ứng những lo ngại về môi trường, Apple bị tổ chức Greenpeace chỉ trích do hãng này miễn cưỡng không muốn sản xuất những sản phẩm có thể dễ dàng tái chế.
Steve Jobs là một người có một không hai; một người hoàn toàn tự tin vào khả năng của chính mình và một người thiếu kiên nhẫn với những ai không đồng ý với ông.
Cái tài lớn của ông là khả năng tiên đoán thị trường và con mắt biết nhận ra những thiết kế đẹp và các sản phẩm đầy sáng tạo khiến ai cũng muốn mua.
“Ta không thể hỏi khách hàng xem họ muốn gì và rồi đưa cho họ cái đó,” ông từng nói. “Trong lúc ta sản xuất ra sản phẩm đó thì họ đã muốn cái mới rồi”.
Tài sản, cuộc đời riêng và dư luận
Mặc dù chỉ kiếm được 1 USD mỗi năm trong vai trò tổng giám đốc điều hành Apple, ông Steve Jobs nắm giữ 5.426 triệu cổ phần của công ty và 138 triệu cổ phần của tập đoàn giải trí Disney.
Ông cũng là sở hữu hoặc đồng sở hữu khoảng 230 bằng sáng chế tại Hoa Kỳ.
Tạp chí Forbes từng ước tính tài sản của ông trị giá khoảng 5.1 tỷ USD vào năm 2009, đứng hạng thứ 43 trong số những người giàu nhất Hoa Kỳ.
Ông Steve Jobs lập gia đình với bà Laurene Powell năm 1991, và hai người có ba đứa con. Ông cũng có một đứa con gái riêng của hôn nhân trước đó.
Cho dù có tài sản khổng lồ và thành công vượt bậc trong lãnh đạo doanh nghiệp, Steve Jobs vẫn luôn giữ dáng vẻ của một kẻ võ lâm ở Thung lũng Silicon.
Phong cách thô ráp của Steve Jobs khiến ông bị tiếng là người khó cộng tác, song cặp mắt tinh tường của ông đã đưa Apple trở thành một trong những thương hiệu nổi tiếng nhất hành tinh.
“Sự xuất chúng, đam mê và năng lượng tràn đầy của Steve là khởi nguồn cho vô số những sáng tạo đã không ngừng làm giàu có và nâng cao cuộc sống của tất cả chúng ta. Thế giới trở nên tốt đẹp rất nhiều vì có Steve”, Apple chia sẻ.
Chủ tịch tập đoàn Microsoft Bill Gates nói “ảnh hưởng sâu rộng” của Jobs sẽ còn tiếp tục “lan toả đến nhiều thế hệ tương lai”.
Gates nói thêm: “Trong số những người chúng ta có may mắn được làm việc chung với ông ấy, đó là niềm vinh hạnh hết sức lớn lao. Tôi sẽ nhớ Steve vô cùng.”
Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng bày tỏ sự kính trọng: “Michelle và tôi rất đau buồn khi biết tin Steve Jobs qua đời. Steve là một trong những nhà phát minh vĩ đại nhất nước Mỹ, ông ấy có đủ dũng khí để suy nghĩ một cách khác biệt, đủ mạnh mẽ để tin rằng mình có thể thay đổi thế giới, và đủ tài năng để thực hiện điều đó”.
Thị trưởng New York Michael Bloomberg cho biết: “Nước Mỹ đã mất đi một thiên tài – người sẽ được nhớ đến cùng với Einstein và Edison, người mà những ý tưởng của ông sẽ định hình thế giới trong nhiều thế hệ tiếp theo.”
QuangMai tổng hợp từ Internet.
Nguồn: Theo HC, ÐD (Người Việt) và Rory Cellan-Jones (BBC Vietnamese).