Tổ Bà-lật-thấp-bà – pārśva; parsvika; 婆 栗 濕 婆 – cũng gọi là Hiếp Tôn Giả; 脅 尊 者
(Đầu thế kỷ thứ năm sau Đức Phật Thích Ca Mâu Ni nhập diệt).
oOo
Ngài tục danh là Nan Sanh, người Trung Ấn. Thân mẫu mang thai đến 60 năm mới sanh ra Ngài. Lúc Ngài sắp sanh, thân phụ nằm mộng thấy một con voi trắng to trên lưng có chở một bảo tọa, trong bảo tọa có hạt minh châu, từ ngoài cửa đi vào chiếu sáng khắp nhà. Ông giựt mình tỉnh giấc thì Ngài ra đời. Sau gặp Tổ Phục-đà-mật-đa độ cho xuất gia.
Được xuất gia rồi Ngài cần mẫn tu học cho đến quên ăn bỏ ngủ, suốt ngày đêm chưa từng đặt lưng xuống chiếu, như thế mãi cả đời. Vì thế thời nhơn gọi Ngài là Hiếp Tôn Giả (Tôn Giả hông không dính chiếu).
Lãnh thọ chánh pháp xong, Ngài đi vân du các nơi tùy cơ giáo hóa. Đến nước Hoa Thị, Ngài tạm nghỉ dưới cây đại thọ. Khi ấy, Ngài lấy tay chỉ xuống đất bảo Chúng:
– Khi nào đất này biến thành màu vàng, sẽ có một thánh nhơn vào hội. Ngài vừa nói dứt lời, đất liền biến thành màu vàng. Chốc lát có một thanh niên con nhà giàu tên Phú-na-dạ-xa đến trước Ngài đứng chắp tay. Ngài hỏi:
– Ngươi từ đâu đến?
Thanh niên thưa:
– Tâm con chẳng phải đến.
– Ngươi dừng chỗ nào?
– Tâm con chẳng phải dừng.
– Ngươi chẳng định sao?
– Chư Phật cũng thế.
– Ngươi chẳng phải Chư Phật.
– Chư Phật cũng chẳng phải.
Ngài nhơn đó nói bài kệ:
Thử địa biến kim sắc
Dự tri ư thánh chí
Đương tọa bồ-đề thọ
Giác hoa nhi thành dĩ.
Dịch:
Đất này hóa sắc vàng
Biết có thánh nhơn sang
Ngồi dưới cây bồ-đề
Hoa giác nở hoàn toàn.
Phú-na-dạ-xa cũng đọc bài kệ:
Sư tọa kim sắc địa
Thường thuyết chơn thật nghĩa
Hồi quang nhi chiếu ngã
Linh nhập tam-ma-đề.
Dịch :
Thầy ngồi đất sắc vàng
Thường nói nghĩa chơn thật
Xoay ánh sáng chiếu con
Khiến vào nơi chánh định.
Ngài biết ý Phú-na-dạ-xa lòng cầu đạo rất thiết tha, nên độ cho xuất gia và truyền giới Cụ-túc.
Một hôm, Ngài gọi Phú-na bảo:
– Đại pháp nhãn tạng của Như Lai nay trao cho ngươi, ngươi phải khéo lưu truyền chớ để dứt mất. Hãy nghe ta nói kệ:
Chơn thể tự nhiên chơn
Nhơn chơn thuyết hữu lý
Lãnh đắc chơn chơn pháp
Vô hành diệc vô chỉ.
Dịch:
Chơn thể đã sẵn chơn
Bởi chơn nói có lý
Hội được pháp chơn nhơn
Không đi cũng không dừng.
Truyền pháp xong, Ngài ngay nơi chỗ ngồi thị hiện các tướng rồi vào Niết-bàn. Hỏa táng thân Ngài xong có Xá-lợi nhiều vô số, Chúng phải lấy y bọc đem về kính thờ cúng dường./.
Xem danh sách truyền thừa và di ảnh 33 vị Tổ Thiền Tông
Xem sử liệu Tổ Thiền Tông thứ 11