CHÂM NGÔN GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
Châm ngôn của Gia Đình Phật Tử hiện tại được ghi trong chương thứ Nhất, điều 3 bản Nội Quy Gia Đình Phật Tử Việt Nam vốn đã từng được ấn định rất sớm, từ thời tổ chức GĐPT mới đoàn ngũ hóa các Đoàn Đồng Ấu Phật Giáo và Thanh Niên Phật Học Đức Dục hình thành nên Gia Đình Phật Hóa Phổ. Thuở sơ khai lúc bấy giờ, châm ngôn của Gia Đình Phật Hóa Phổ là:
- HÒA THUẬN – TIN YÊU – VUI VẼ.
Khi hoán cải danh xưng Gia Đình Phật Hóa Phổ thành Gia Đình Phật Tử năm 1951, là giai đoạn mà “đối tượng đào luyện được ưu tiên nhắm đến là Thanh-Thiếu-Nhi (Thanh niên, Thiếu niên và Đồng niên); mục tiêu đào luyện được nhắm đến là Đức Dục, Trí Dục và Thể Dục” (xin xem bài “Mục đích của GĐPTVN qua những lần tu chỉnh Nội Quy” cũng trên website này), Gia Đình Phật Tử bắt đầu đặt nền móng giáo dục cho từng lứa tuổi – mà lý trí, tình cảm, tâm, sinh lý có phần khác nhau – thì châm ngôn đã được tu chỉnh và chia ra 2 thành phần:
- BI – TRÍ – DŨNG cho nam nữ Thanh, Thiếu Niên (tức là Huynh Trưởng, Ngành Thanh và Ngành Thiếu).
- HÒA – TIN – VUI (Hòa thuận, Tin yêu, Vui vẽ) cho nam nữ Đồng Niên (tức là Ngành Đồng).
Đến lần tu chỉnh Nội Quy trong Đại Hội thống nhất GĐPT năm 1964, để tất cả Đoàn Viên áo lam đều hướng về một mục tiêu theo mục đích GĐPT: đào luyện những Phật Tử chân chính – góp phần xây đựng xã hội, nên châm ngôn GĐPT được thống nhất áp dụng cho tất cả mọi Ngành là:
- BI – TRÍ – DŨNG.
KHẨU HIỆU GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
Kể từ thời kỳ Gia Đình Phật Hóa Phổ đến nay và trải qua các lần tu chỉnh Nội Quy trong các kỳ Đại Hội Huynh Trưởng GĐPT, chỉ có Danh Hiệu, Mục Đích, Châm Ngôn và Luật của GĐPT là có sự bổ sung, sửa đổi, tu chỉnh để phù hợp với từng giai đoạn phát triển tổ chức, còn khẩu hiệu thì vẫn được giữ nguyên từ ngày đầu thành lập đến nay. Khẩu hiệu trong Nội Quy GĐPT hiện hành được ghi tại chương thứ Nhất, điều 4 là:
- TINH TẤN.
LUẬT GIA ĐÌNH PHẬT TỬ
Cũng như huy hiệu, châm ngôn, khẩu hiệu và bài ca chính thức; Luật của Gia Đình Phật Tử đã có từ thời kỳ Gia Đình Phật Hóa Phổ. Luật của Gia Đình Phật Hóa Phổ gồm có 10 điều, được áp dụng cho tất cả các Phổ Viên trong các “Phổ”, không phân biệt lứa tuổi hay Ngành nào. Hiện nay nếu để tâm xem xét lại và phân tích, chúng ta sẽ thấy 10 điều luật này rất đơn giản, dung dị, thuần túy nhưng lại hết sức thực tế; và nếu nghiêm cẩn thực hiện sẽ mang đến sự hòa hợp quý giá tuyệt vời trong mọi gia đình, trong các “Phổ”, trong các chùa chiền, tự viện. 10 điều luật ấy gồm:
- Phật Tử học kinh, niệm Phật.
- Phật Tử kính mến cha mẹ, thuận thảo với anh, chị, em.
- Phật Tử nhơn từ đối với người, với vật.
- Phật Tử lựa bạn tốt và mến thương bạn.
- Phật Tử vui buồn cùng chia, nhắc nhũ nhau tránh dữ làm lành.
- Phật Tử giữ gìn lời nói ôn hòa, ngay thật.
- Phật Tử thật thà, siêng năng, thứ tự, sạch sẽ.
- Phật Tử sống giản dị và điều độ.
- Phật Tử bình tĩnh và lạc quan.
- Phật Tử làm tròn bổn phận.
Trong Đại Hội GĐPT lần thứ nhất (hoán cải danh hiệu thành Gia Đình Phật Tử) năm 1951, nhằm hướng đến một lý tưởng cao cả – và đồng thời cũng như lý do tu chỉnh mục đích, châm ngôn – khi GĐPT khởi đầu đặt nền móng giáo dục nhắm đến hàng ngũ Thanh, Thiếu, Đồng Niên; trong đó từng lứa tuổi có tâm, sinh lý, tình cảm, lý trí không hoàn toàn giống nhau; luật của GĐPT được chia ra cho 2 lớp tuổi: Tuổi của Đồng Niên (Ngành Đồng – Oanh Vũ nam, nữ) và tuổi của Thiếu và Thanh Niên (Ngành Thiếu, Ngành Thanh và Huynh Trưởng nam, nữ).
- Luật của Ngành Đồng gồm có 3 điều:
- Em tưởng nhớ Phật.[*]
- Em kính mến cha mẹ và thuận thảo với anh chị em.
- Em thương người và vật.
Lưu ý một chút, chúng ta sẽ thấy 3 điều luật của Ngành Đồng được tu chỉnh chính là đã rút ra từ tinh thần 3 điều luật đầu tiên trong 10 điều luật của Gia Đình Phật Hóa Phổ.
- Luật của Ngành Thiếu, Ngành Thanh và Huynh Trưởng gồm có 5 điều:
- Phật Tử quy y Phật Pháp Tăng và giữ giới đã phát nguyện.
- Phật Tử mở rộng lòng thương, tôn trọng sự sống.
- Phật Tử trau dồi trí tuệ, tôn trọng sự thật.
- Phật Tử trong sạch từ thể chất đến tinh thần, từ lời nói đến việc làm.
- Phật Tử sống hỷ xả để dũng tiến trên đường đạo.
Chắc hẳn mọi Đoàn Sinh GĐPT từ Oanh Vũ lên Đoàn hay mới gia nhập ngành Thiếu đều đã được quý anh chị Huynh Trưởng giải thích rõ rằng nội dung 5 điều luật trên đây chính là tinh thần cốt lõi của 5 Hạnh trong ý nghĩa Huy Hiệu mà mọi Đoàn Viên GĐPT đang mang trên ngực: Tinh Tấn, Hỷ Xả, Thanh Tịnh, Trí Huệ và Từ Bi.
5 điều luật GĐPT được áp dụng và duy trì từ Đại Hội GĐPT năm 1951, qua các lần tu chỉnh Nội Quy GĐPT vẫn không có thay đổi[*] nào cho đến hôm nay./.
Quảng Mẫn NGUYỄN QUANG MAI
[*] Nói cho thật chính xác thì có một tiểu tiết được thay đổi là về sau đã bỏ bớt chữ “luôn” trong điều luật thứ nhất của Ngành Đồng đã thông qua trong Đại Hội GĐPT 1951 là: “Em luôn tưởng nhớ Phật”.